Voor deze laatste dag van de maand januari 2013 kies ik een gedicht van een totaal vergeten schrijver nl. Henri Borel die alleen bekend is gebleven door zijn roman Tropenwee en die ook gedichten heeft geschreven die geheel passen in de tijd van ontstaan en dus weinig eigens vertonen. MEISJE
Een meisje, zacht In blauwen dag, Hoe lief lacht Ze en zegt gedag!
Om haar gezicht Heur haren, goud Als in avondlicht Herrefstwoud.
Haar blauwe oogen Vol zoet genucht, Als lentelucht In hemelen hooge.
Haar handen bewegen, Waaien heur haren, Zacht als negen Bloemengebaren.
Ruischt haar gewaad Zoo rein...ik zie Haar fijn als gaat Een melodie.
BEZOEK AAN DEN BOSCH 25 januari hebben we ter gelegenheid van de 69e verjaardag van mijn vrouw, die geen zin had om deze thuis te vieren, een bezoek gebracht aan Den Bosch.
We hebben onze auto neergezet op de P&R De Vliert, waarvandaan een bus ons naar de Hinthamerstraat bracht. Daar hebben we allereerst bij het bijzondere café Pinlkington een kop koffie met daarbij een heerlijke Bossche Bol.
Vanzelfsprekend zijn we ook de St.Jan binnengelopenom weer even het Katholieke gevoel op te snuiven. Ik vind vooral het uiterlijk van dit kerkgebouw prachtig, vooral na de laatste restauratie. Het interieur vind ik minder opvallend.
De Parade met zijn prachtige platanenrij ziet er juist nu in sneeuw gehuld zeer feeëriek uit. We lopen naar het Brabants Museum, maar ook dit Museum is vanwege verbouwing gesloten. Het lijkt wel of de Museale wereld als enige werkgever de bouw van werk voorziet.
We moeten even deze teleurstelling verwerken en omdat het stel vrienden Museum Slager niet kent, besluiten we naar de Choorstraat te lopen, alwaar dit museum is gevestigd. De naam van dit Museum is ontleend aan het schildersgeslacht Slager, dat feitelijk heeft bestaan uit drie schilders nl. Petrus Marinus Slager, die leefde van 1841 tot 1912; Piet Slager, die leefde van 1871 tot 1938 en Frans Slager, die leefde van 1876 tot 1953.
De laatste twee waren zoons van Petrus Marinus, die getrouwd was met Catharina Maria Uijttenboogaert. In een volgende artikel wil ik aandacht schenken aan beiden.
Donderdag 15 juli 1993 brachtenwe een bezoek aan Pienza, waarop we geattendeerd waren door een lezing van Professor van Os. Pienza is inderdaad een kleinood, dat op een zeer klein oppervlak alles te bieden heeft waaronder de prachtige Dom en fraaie paleizen gelegen aan indrukwekkende pleinen.
Het was Paus Pius II Piccolomini die aan Bernardino Rosselino de opdracht gaf tot de bouw van deze kerk, die gebouwd werd tussen 1459 en 1462. Vier pilasters verdelen het gebouw in drie delen die overeenkomen met de binnenste gangpaden. Op zich wordt de gevel in twee delen verdeeld; in deze geven bevinden zich drie deuren met daarboven drie nogen die ondersteund worden door kolommen. De gevel wordt gedomineerd door een embleem van Paus Pius II. De buitenste muren van de kerk bevatten gotische ramen die het interieur zeer licht maken. Opvallend is ook de slanke klokkentoren, die in 1570 gerestaureerd werd.
Wat betreft het interieur is het schip breder dan de zijkanten; er staan twee rijen pilaren. Het koor bestaat uit drie kapellen die allen voorzien zijn van een groot raam.
Het interieur bevat talloze schilderijen van beroemde kunstenaars w.o. Giovanni di Paolo, Matteo di Giovanni, il Vechietta en Sano di Pietro.
7 januari overleed in Londen de als wonderkind geboren Engelse schilder Thomas Lawrence, die samen met zijn tijdgenoot de belangrijkste portretschilder van zijn tijd was. Al jong tekende hij de bezoekers van de herberg The Black Bear die door zijn vader gerund werd. Pas na de verhuizing van het gezin naar Bath ging Lawrence serieus schilderen en had daarmee zoveel succes dat hij ruimschoots kon bijdragen in het gezinsinkomen. Pas in 1787 ging hij in Londen studeren en kreeg daar les van de beroemde Joshua Reynolds die veel invloed zou blijven uitoefenen op zijn manier van schilderen. Na diens dood werd hij benoemd tot hofschilder en op de politieke congressen van Aken en Wenen portretteerde hij de 24 mannen die een rol hebben gespeeld bij de ten ondergang van Napoleon. Hieronder een zelfportret van deze schilder.
Waarschijnlijk is Leo Vroman , geboren in 1915 een van de oudst levende dichters die op deze hoge leeftijd nog in staat is nieuwe gedichten te doen verschijnen. Zijn laatste bundel Soms is alles eeuwig verscheen in 2009bij Querido in Amsterdam. Uit deze bundel het volgende gedicht.
NOEM HET MAAR ZO
Het hondje draait viermaal om haar as voor te gaan slapen op haar kussen doordat het onkruid en het gras destijhds nog niet plat genoeg was. Maar ach dat is allemaal intussen nu al miljoenen jaren voorbij. En zo is het op kortere schaal met mij.
Ik beweeg mij vaak in vele oud historische gebaren. Noem ze dus maar rituelen. Zo strijk ik soms mijn lange haren ( allang verdwenen ) uit mijn gezicht, baad mij eerst mijn hals en dan mijn benen en rijm in elk gedicht.
Wat ik een halve eeuw geleden om 1 reden heb geschreven zal mij om een andere reden nog een jaar of twee, weet ik hoeveel jaren kunnen overleven. Ik noem ook dat ritueel.
Na ons bezoek aan de kathedraal van Gubbio liepen we door de Via dei Consoli verder; aan deze straat zijn een groot aantal winkeltjes gelegen die majolica verkopen. We kwam bij de San Domenico en hebben vanzelfsprekende deze kerk bezichtigd.
Het oorspronkelijke gebouw dateert uit de 11de eeuw, maar in de loop der eeuwen heeft het vele wijzigingen ondergaan, de laatste keer in de 18de eeuw.
De gevel is onvoltooid gebleven.
Het interieur heeft een Latijns Kruis en er zijn talrijke kunstschatten te bewonderen. In de 1ste kapellen zowel aan de linker-als aan de rechterkant zijn muurschilderingen te bewonderen met o.a. de verhalen van St.Petrus Martelaar, de werkplaats van Nelli en een Kroning van de Maagd, daterend eind 14de eeuwen.
In de kapel van de zogenaamde Lombarden zien we fresco's, de tafel met de H. Vincent Ferrer, gemaakt door Jacopo Bedi, een 17de eeuwse Maddalena van G. Baglioni.
Zojuist heb ik de laatste bladzijdes gelezen van de Memoires van Adriaan Venema, waarin hij zeer boeiend schrijft over zijn handel en wandel in de kunsthandel. Heel veel namen passeren de revue, waaronder een aantal schilders. Een daarvan is Herman Bieling, de in 1887 in Rotterdam-Hillegaersberg geboren schilder die in zijn woonplaats aan de Academie een opleiding kreeg. Hij vond het kunstklimaat in zijn woonplaats erg ouderwets en propageerde de moderne kunst; vond ook dat Rotterdam een centrum voor de internationale kunst moest worden. Hij richtte in 1917 een kunstenaarsvereniging op die hij de naam De Branding gaf en waarmee hij opzienbarende tentoonstellingen organiseerde en waaraan internationale kunstenaars deelnamen w.o. Kurt Schwitters. Diego de Rivra, Paul Klee e.a. Zelf schilderde hij in verschillende stijlen overgaand van luminisme, naar expressionisme en kubisme. Van hem zijn twee in verschillende stijlen zelfportretten bekend.
Vorige week woensdagmiddag heb ik in een zaaltje in het Louis Hartlopercomplex de film Jagten gezien. Ik had er natuurlijk in de diverse media al veel over gehoord en gelezen en ik moet toegeven dat de verwachtingen waarmee ik hem ging zien ook zijn uitgekomen. Het verontrustende ervan is dat het tegenwoordig iedereen kan overkomen en vooral bij mensen die werkzaam zijn in het onderwijs, de jeugdzorg en vergelijkbare sectoren. Werd er in de jaren '60 en '70 normaal gesproken over pedofilie - onlangs zag ik nog op de t.v. in een uitzending over die warrige jaren de politieke leider van de PSP pleiten voor het uit het strafboek halen van deze geaardheid. De laatste jaren zijn we in een kramp geschoten en kan er niet meer op een normale manier over dit onderwerp gesproken worden. Er is een hysterie in de maatschappij ontstaan en ben ik blij dat ik niet meer vanwege pensionering niet meer in het onderwijs werkzaam ben. In het begin van mijn loopbaan werd ikk geconfronteerd met het feit dat een vader van een jongetje in mijn groep op zeer jonge leeftijd overleed. Op momenten dat hij het moeilijk had, nam ik hem even bij me op school. Dit werd door de kinderen en de moeder volledig geaccepteerd en kwam er geen "andere "gedachte bij ons op. Ik zou dat nu niet meer doen, want je bent als onderwijzer, zorgverlener tegenwoordig vogelvrij verklaard.
Kleuters zijn in wezen onberekenbare wezens, die al goed in staat zijn om te manipuleren en dit bij een bepaalde gebeurtenis, bv. een standje krijgen, dit middel in stelling brengen. Dat gebeurt ook in deze film, waarin de kleuter Klara, de leerkracht Lukas in diskrediet brengt, omdat deze haar zegt hem niet meer op zijn mond te kussen en geen kadootjes te geven. Heel geraffineerd laat ze dit aan de hoofdleidster Grethe weten, die na lang wikken en wegen Lukas hierover kapittelt en zegt dat hij even verlof moet nemen. Zij en vooral de psycholoog leggen Klara de bevestigende antwoorden in de mond over de ontucht die Lukas met haar gepleegd zou hebben.
De regisseur laat zien dat langzamerhand de hysterie in het dorp de overhand krijgt en dat Lukas ineens als monster wordt gezien, die uit de dorpsgemeenschap gestoten moet worden en ook zijn zoon wordt erin betrokken. De bewoners hebben zich niet meer in de hand, hoewel ze van binnen heel goed weten dat Lukas datgene waarvan hij beschuldigd wordt, niet gedaan kan hebben. Zij ontkrachten nl zelf deze beschuldigingen door de verhalen van hun kinderen die zeggen dat het heeft plaatsgevonden in de kelder bij Lukas thuis. Maar er is geen kelder in dat huis. Zij weten Lukas diep te raken door zijn hond te vermoorden.
Maar gelukkig hoort zijn beste vriend, de vader van Klara, van zijn dochtertje dat zij het allemaal verzonnen heeft, omdat ze kwaad was op Lukas. Jammer genoeg slaat de film een jaar over en zien we Lukas temidden van zijn dorpsgenoten een feest vieren. Zouden beide partijen in staat zijn weer over te gaan tot het normale, dagelijkse leven, alsof er niets is gebeurd? Met dat ene geweerschot waarmee de film eindigt, geeft hij antwoord. Ik heb ademloos zitten kijken, mede door het fantastische acteeerwerk.
Wat een feest had moeten worden nl. het 125 jarig bestaan van theater Carré, begon direct met een tragedie nl. het plotseling overlijden van de acteur-zanger Jeroen Willems. Logisch dat alles festiviteiten werden afgelast.
In 1987 studeerde Willems af aan de toneelschool en werd lid van het gezelschap Hollandia waarvan Johan Doesburg de huisregisseur was. 16 jaar speelde hij bij dit gezelschap een aantal bijzondere rollen. Maar hij kreeg landelijke bekendheid door zijn t.v.-en filmrollen in bv. Bij nader inzien, Wij Alexander en Bij ons in de Jordaan. Voor zijn rol als Prins Claus in Majesteit kreeg hij De Gouden Kalf. In maart 2013 kunnen we hem nog eenmaal bewonderen in de verfilming van de roman van Gerard Bakker Boven is het stil.
Een van de grootste architecten van de moderne architectuur Oscar Niemeyer is op 104 jarige leeftijd in Rio de Janeiro overleden. Hij kreeg zijn grootste bekendheid door de nieuwe, modernistische hoofdstad Brasilia die hij op initiatief van Juscelino Kubitschek ontwierp.
De staatssecretaris van Cultuur heeft gezegd dat het budget van de Publieke Omroep niet meer op basis van ledenaantallen wordt bepaald maar op basis van kwaliteit en originaliteit van de programma's. Daardoor raken de omroepverenigingen veel macht kwijt en dat vind ik een goed plan. Want nu laten de omroepen, en daarin verschillen ze niets van de commerciële omroepen, zich leiden door de kijkcijfers. En meestal levert dat alleen maar pulp op. Opnieuw is er een roman van de bijna vergeten Oostenrijkse schrijver Ernst Weiss. Deze schrijver pleegde zelfmoord op de dag na de intocht van de nazi's in Parijs. In 1936 verscheen bij de Amsterdamse exiluitgeverij Querido De arme verkwister. Deze vader-zoonroman is nu in een Nederlandse vertaling verschenen bij Van Gennep. Een aanrader!
Hoewel ik absoluut geen jazz liefhebber ben, moet ik hierbij toch vermelden het overlijden van de in 1920 in Concord, Californië geboren jazz pianist Dave Brubeck, die vooral bekend is geworden met het nummer Take Five, dat gecomponeerd werd door de altsaxofonist Paul Desmond.Opvallend was dat hij klassieke muziek studeerde bij Darius Milhaud.
Romaanse beeldhouwers signeerden zelden hun werken; een uitzondering daarop is de maker van Judas van Autun, die ook een prachtige Eva maakte en de enorme tympaan met het Laatste Oordeel in dezelfde plaats. Helaas kennen we niet de maker van de timpaan van de l'eglise Sainte Foy in het Zuidfranse plaatsje Conques, waarop ook een Laatste Oordeel staat afgebeeld.
De laatste jaren komt in Nederland aandacht voor de Catalaanse schrijver Joseph Maria de Sagarra. Nog niet zo lang geleden verscheen een Nederlandse vertaling van zijn roman uit 1932 Privéleven. Frans Oosterholt heeft opnieuw een geweldige prestatie verricht met zijn vertaling van Knoflook en Pekel, die verschenen is bij uitgever Menken Kasander & Wigman.
Iemand kan essays schrijven die ook voor een buitenstaander begrijpeljk zijn, ook al is hij/zij niet deskundig op het specifieke terrein, waarover de schrijver/schrijfster heeft geschreven. Maar bij de overleden Amerikaanse pianist Charles Rosen, was dat niet mogelijk. Om zijn essays te kunnen volgen en te begrijpen moest je de partituur erbij halen. Overigens was hij een wonderkind dat les heeft gehad van een oud-leerling van Lizt, nl. Moriz Rosenthal.
In Museum Boymans van Beuningen te Rotterdam is tot en met maart een tentoonstelling gaande gewijd aan de schilder Hans Makart. Er hangt slechts éém doek van hem, maar dat is dan ook een enorm doek van liefst 4,5 meter. Het draagt de titel Abundantia. In de politiek onrustige jaren was er in Europa een verlangen naar geborgenheid, naar nostalgie en daar speelde deze schilder met zijn dromerige kunst op in.
Er is een intrigrerende biografie verschenen over Jan van Oord geschreven door zijn dochter Dorinde van Oord. Jan van Oord is natuurlijk beter bekend onder zijn pseudoniem Jean Dulieu. Zij is er in geslaagd voldoende afstand te houden tot haar onderwerp, maar een minpunt is dat zij sommige veronderstellingen niet kan bewijzen. Dat deed zij ook al in haar vorige boek over Henk van Oord, de vader van Jean Dulieu. Maar haar boeiende schrijwijze vergoedt veel.
Ik denk dat de meeste lezers van dit blog de wenkbrouwen zullen fronsen bij het horen van de naam Jan Bons; toch was deze op 94 jarige leeftijd overleden man een van de grootste kunstenaars van na de oorlog. Hij werd pas na de oorlog bekend door de enorme panelen die hij schilderde voor de tentoonstelling Weerbare democratie. Hij was bevriend met Gerrit Rietveld van wie hij de opdracht kreeg een muurschildering te maken van 6 bij 36 meter voor de tentoonstelling Asi es Holanda in Mexico-stad.
De man die de Indiase muziek in het westen bekend maakte en onder andere samenwerkte met diverse artiesten zoals Yehudi Menuhin en George Harrison , met de laatste nog op een concert in 2004 is op 92 jarige leeftijd overleden. Ravi Shankar afkomstig uit Noord-India vertrok al op jonge leeftijd naar Europa en verdiepte zich daar in klassieke muziek, film en dans. Voor het London Symphony Orchestra schreef hij op verzoek van de bekende dirigent André Previn een concert voor zijn instrument de sitar.
In 1959 kon men een symphonie horen die was geschreven door een nog slechts 22 jarige jongeman, nl. Otto Ketting. Deze had het geluk de zoon te zijn van Piet Ketting, eveneens componist. Naast de compositielessen van zijn vader studeerde hij trompet aan het conservatorium en na zijn afstuderen speelde hij enige jaren in het Brabants Orkest. Zijn composities trokken direct aandacht. Hij had totaal geen affiniteit de muziek van Stockhausen etc. maar streefde naar schoonheid met een romantische inslag. Geboren in 1935 overleed hij dus op 77 jarige leeftijd.
De muziekwereld leed nog meer verliezen met het overlijden van twee beroemde sopranen, die al lange tijd niet meer optraden en geen publiciteit meer zochten. Op 86 jarige leeftijd overleed de beroemde sopraan Galina Vishnevskaya, die vooral in het begin van haar carriere opzien baarde met haar fraaie stem, maar ook door haar huwelijk met de cellist Mtislav Rostropovitsj. Beiden waren voor de dissidenten een voorbeeld.
Wie een mooie opname wil horen van de prachtige 4 Letzte Lieder, die Richard Strauss op zeer hoge leeftijd schreef, moet eens luisteren naar die van de ook deze maand overleden Lisa Della Casa, die in 1919 werd geboren. Haar belangrijkste rollen waren in opera's van Mozart en Richard Strauss. Jammer genoeg zorgde de man van Elsabeth Schwarzkopff, de eigenaar van een belangrijk platenlabel, Walter Legge, ervoor dat Lisa niet in Salzburg mocht optreden. Na een carriere van 31 jaar stopte zij in 1971 plotseling met optreden.
Eindelijk is er een biogafie verschenen over een onbekende Tachtiger die tegelijk de oprichter was van de SDAP. Ron Blom heeft deze prestatie verricht, want hij moest het enorme archief van deze Frank van der Goes doorspitten om daaruit een lezenswaardig boek samen te stellen.
Het is dan toch gelukt: Jet Bussemaker heeft ergens een potje gevonden om het Metropole Orkest van de ondergang te behoeden. Het krijgt nu subsidie tot 2017. Wat is Nederland een onbenullig land geworden dat het op cultuur gaat bezuinigen. Alsof ons land ik weet niet hoeveel miljoenen uitgeeft voor cultuur. Onze jeugd wordt mede door het ontbreken van beschaving, wat cultuur toch inhoudt steeds huftiger en we verliezen in de wereld alle status.
Dat het wat afbraak van cultuur nog waanzinniger kan gaan, zien we momenteel in Mali, waar eadicaal islamitische extremisten bezig zijn met de vernietiging van de eeuwenoude Mausolea in de stad Timboektoe. Deze tombes van heiligen worden al eeuwenlang door de Malinezen bezocht om er te bidden. Maar de Salafisten beschouwen de aanbidding van heiligen en voorvaderen als afgoderij. Timboektoe telt zo'n 333 tombes. Het is niet te hopen dat de Salafisten ook de macht krijgen in Egypte, want dan bestaat er grote kans dat b.v. de pyramiden en andere heiligdommen ook vernietigd worden.
Dit jaar zijn zes schilderijen die eerder waren toegeschreven aan schilders rond Rembrandt door onze Nederlandse Rembrandtexpert Ernst van de Wetering na langdurig onderzoek erkend als echte Rembrandts. Daarmee is het aantal Rembrandts nu vastgesteld op 325 schilderijen.
Als ik voor het laatst in slaap zal vallen; hoop ik dat ik net zal denken aan iets anders. Dat zijn dichtregels uit de laatste bundel gedichten van Louis Lehman die hij zes jaar geleden publiceerde. Deze op 19 augustus 1920 geboren homo universalis stierf 23 december van dit jaar. Behalve met de dichtkunst hield Lehman zich ook bezig met schrijven, rechten, scheepsarcheologie, tekenen en componeren.
Tot slot van dit overzicht wil ik de publikatie vermelden van brieven die de dichter Chris J. van Geel schreef aan o.a. zijn zoontje, zijn uitgever, collega's en vrienden. Het leven van dezed man is niet over rozen gegaan. Deze zoon, ook Chris geheten overlijdt aan een overdosis medicijnen en daarvoor verwoest een brand zijn huis, waarbij veel archief verloren is gegaan.
20 dcember overleed de oudste zoon van koning Lodewijk XV en diens echtgenote Maria Leszcynska.
Hij kwam ter wereld op 4 sxeptember 1729 in Versailles. Zijn geboorte was een geschenk uit de hemel want een aantal leden van de Franse koninklijke familie overleed achter elkaar en werd zijn geboorte door het Franse volk enthousiast begroet. Hij kreeg de titel van Dauphin.
Tijdens zij officiële doop op 7 jarige leeftijd kreeg hij pas de naam Lodewijk. Hij kreeg toen ook een aantal gouverneurs en leermeesters. Op die leeftijd toont hij al een grote interesse in krijgskunde. Lodewijk had liefst 8 zussen en slechts één broer, die echter al op jonge leeftijd stierf. Hoewel hun huwelijk gearrangeerd werd door zijn vader, hielden Lodewijk en Maria Theresia oprecht van elkaar. Helaas overleed zij een paar dagen na de geboorte van hun dochter, die overigens ook maar twee jaar oud werd.
10 januari 1747 trad hij in het huwelijk met prinses Maria Josepha van Saksen. Uit dit huwelijk werden liefst 9 kinderen geboren, waarvan de vier eersten op jonge leeftijd stierven. Lodewijk hield veel meer van een goed gesprek en van muziek dan van de jacht en daarin verschilde hij sterk van zijn vader, maar ook van zijn zoon Lodewijk XVI. Ook dit 2de huwelijk was een gelukkig verbintenis. Helaas kende zijn vader hem niet in de staatszaken en daardoor voelde hij zich aangetrokken tot een groep zeer godsdienstige mannen, die hem graag op de troon zagen, als een almachtig vorst. Maar dat bleef bij een wens, want 20 december 1765 overleed de Dauphin op 36 jarige leeftijd aan tuberculose in Fontainebleau.
Hij werd dus overleefd door zijn vader, zijn moeder en zijn oudste zoon Lodewijk August, hertog van Berry die nu dauphin werd.
_by_Sir_Thomas_Lawrence,_PRA.jpg)
