Afgelopen vrijdagavond zijn we geconfronteerd met vreselijke aanslagen in hartje Parijs. In tegenstelling met de aanslag vorig jaar op de redactie van Charlie Ebdo, waar als argument de belediging van de profeet Mohammed als rechtvaardiging werd aangevoerd is daar hier geen sprake van. Deze keer was het puur de bedoeling zoveel mogelijk onschuldige slachtoffers te maken; mensen die in de ogen van de daders zich bezig hielden met actviteiten die niet passen binnen de denkbeelden van IS.
Van alle kanten wordt er nu geschreeuwd om repressief optreden tegen IS en het woord Oorlog wordt te pas en te onpas gebruikt. Maar dit reageren met nog meer geweld is juist de bedoeling van deze groep; zij weten dat de westerse wereld niet met verstand gaat reageren maar met emotie en dat is altijd een slechte raadgever. Het enige wat bereikt wordt is nog meer geweld en we weten dat een mensenleven in de denkbeelden van deze mensen niets betekent, hoogstens het denken dat men sterft als een held voor Allah.
Bovendien zou het westen eens na moeten gaan waar deze diepe haat voor alles wat met het de westerse normen en waarde te maken heeft vandaan komt. Het westen heeft de aanslagen op de Twin Towers alleen maar met geweld beantwoord. Het eerste wat Amerika deed was de oorlog verklaren aan de terroristen, wetend dat dit slechts een kleine groep mensen was. Zelfs viel het Irak binnen omdat valselijk werd beweerd dat daar massavernietgingswapens lagen opgeslagen. In plaats van alle bevolkingsgroepen te betrekken bij de wederopbouw van dit land na de val van Saddam, heeft men het land in chaos achtergelaten, zo de basis scheppend voor onderlinge strijd tussen de verschillende geloofsgroepen. Ook in Syrië heeft men weggekeken in plaats van toen het nog kon de partijen aan tafel uit te nodigen. Het monster is geschapen en de geest is uit de fles. Vraag is hoe we deze weer terugkrijgen in de fles?
Niet door nog meer geweld toe te passen, maar de dialoog aan te gaan met o.a. de moslims, waarvan 99% het liefst een normaal leven wil leiden. Frankrijk zou er goed aan doen om haar minderheden een plaats te geven binnen de maatschappij. In plaats van ze te verbannen naar de banlieus, waar ze in een eigen, uitzichtloze positie zijn verbannen. Logisch dat ze zich tweederangsburger voelen en in het Franse geval ook zijn. Daar moet Hollande zijn aandacht op richten en niet blijven steken in oorlogsretoriek.
Voor deze dinsdag 17 november kies ik een gedicht van de voor mij onbekende Vlaamse dichteres Marleen de Crée. Zij werd 26 juli 1941 in Bree geboren en studeerde kunstgeschiedenis aan de Leuvense Universiteit. Inmiddelsd heeft ze al 15 bundels op haar naam staan. Als kunstenares heeft ze verschillende van haar eigen bundels geillustreerd. Zelf zegt ze dat de sonnetvorm beantwoordt aan twee technische eisen die ze zich zelf stelt bij het schrijven van gedichten namelijk muzikaliteit en vormdiscipline. Daarnaast is het een dichtvorm van alle tijden en voor mij is het geen keurslijf, maar eerder het bevrijdende van een lied. Het onderstaande gedicht heb ik geschreven als eerbewijs aan de uitgever en vriend J.L. de Belder die zich van het leven heeft benomen. Ik zeg je , Plinius, het is september, de dichters keren in t getij, en vruchten rijpen aan de warme muren, vergeet dat niet: het zijn de laatste uren van de zomer, warmte, niets kan nog gebeuren het zijn de stille dagen van het jaar, want alles wordt geduldiger gedragen in veelvoud van de laatste dracht. september weet wat dierbaarheid betekent en liefde tekent schaduwen van was, ik zeg: voorzichtigheid werd ooit berekend aan de contouren van een waterglas de druiven, Plinius, de laatste schragen van wat een dichterzomer was. uit: Brieven aan Plinius ( 1984) Marleen de Crée
In een artikel gewijd aan schilders die "lezende vrouwen"schilderden resp schilderen heb ik een schilderij laten zien van de Poolse schilder Teodor Antonowisz. Dit is een zelfportret vervaardigd door deze schilder; bijzonder knap vind ik.
Dit is een opname van de bewerking die de engelse componist Ralph Vaughn Williams in 1921 maakt van het beroemde Schotse volkslied Loch Lomond. Dat werd voor het eerste gepubliceerd in 1841 en genoemd naar een van de grootste meren in Schotland. Wie het lied gecomponeerd heeft weten we niet. Sommige muziekvorsers zeggen dat het lied te maken heeft met de opkomst van de Jacobijnen in 1745. Het werd gezongen door het liefje van een gevangen genomen Jacobijnse rebel, die naar Londen was gebracht om er onthoofd te worden. Hoofden van deze onthoofde Jacobijne rebellen werden op pieken gezet en in alle plaatsen neergezet tussen Londen en Edinburgh, langs de belangrijkste weg ( the High Road) terwijl de verwanten van de ter dood gebrachte rebellen terug liepen langs the Low Road d.w.z. de normale weg die gebruikt werd door boeren en handelaren.
Een totaal andere instrumentale uitvoering van dit beroemde lied, met prachtige natuuropnamen van Schotland.
Bovenstaande van "Das ist meine Freude" is gecomponeerd door een vrij onbekende Bach, namelijk Johan Ludwig Bach, ook wel de Meininger Bach genoemd. Hij was de oudste zoon van Johann Jacob Bach, die hem waarschijnlijk de eerste muziekbeginselen bijbracht. Hij werd 4 februari 1677 te Thal in de omgeving van Eisenach geboren. Hij studeerde aan het gymnasium van Gotha. Het grootste deel van zijn leven was hij woonachtig in Meiningen. Zij n pogingen om cantor te worden in Eisenach mislukten. Hij schreef voornamelijk vocale werken, die door de beroemde Johan Sebastiaan Bach in 1726 werden uitgevoerd. Toch zal hij als Kapelmeester ook kamermuziek hebben geschreven maar daar bleef alleen een Ouverture in G gecomponeerd in 1715 van bewaard. Zijn werkgever was hertog Ernst Ludwig; voor diens overlijden schreef hij in 1724 begrafenismuziek.
Vrijdag 13 november koos Laurens Jz Coster een gedicht van Max Nord, een welhaast vergeten dichter. Daarom kies ik dit gedicht vandaag als mijn daggedicht. Hij had een grote zelfkennis, wat blijkt uit zijn memoires die hij de titel Achterwaarts gaf. Hij bleef een man op de achtergrond, altijd bedachtzaam maar een stimulerende kracht voor velen. Hij stierf in 2008 op hoge leeftijd. DROOM Ik droomde moe; ik was zo stil als oud, ik wist alleen: nooit zal ik alles weten, mijn handen waren van verwachting koud. Toen trad zij binnen die 'k niet kan vergeten, zij lachte en haar lach was mij vertrouwd, zij heette zoals zij alleen kan heten. Ik riep haar, nam haar slanke bruine hand, oud was ik zeer, zij was zo jong gebleven als mijn herinnering, en op de rand en op de ijle rand van dood en leven liep ik opnieuw met haar, als eens aan 't strand waarvan ik door haar sterven was verdreven. MAX NORD ( 1916 - 2008)
Het concert dat het Kamerkoor Vianen afgelopen zondagmiddag in het kerkelijk Centrum De Hoeksteen heeft gegeven was een groot succes. Ongeveer 125 mensen hebben dit concert bijgewoond en dat is voor ons koor een grote opkomst. Het gemiddelde ligt bijna altijd rond de 80 toehoorders. Het was dan ook een zeer geslaagd concert ook mede dat het deel na de pauze met pianobegeleiding werd gedaan en vrij luchtig van aard was. Donderdagavond a.s. beginnen we meteen aan het inoefenen van het repertoire voor het nieuwe concert dat waarschijnlijk eind mei 2016 zal plaatshebben. Alle leden mochten hun voorkeur aangeven uit het repertoire wat we gedurende de 15 jaar van het bestaan hebben gezongen.
Op teksten van Federico Garcia Lorca componeerde de Componist Manuel Oltra in 1971 drie liefdesliederen waarvan hierboven een opname is te beluisteren.
Voor deze zondag 8 november kies ik een gedicht van de in 1985 geboren dichter Ditmar Bakker, die Engelse Taal & Letterkunde heeft gestudeerd, daarna van alles en nog wat heeft gedaan en tegenwoordig optreedt op Poetryslams. Zijn gedichten vallen op door hun vormvastheid. RECEPT: VEGETARISCHE GROENTESOEP.
Laat eerst een kruidenbuiltje uren trekken Tot eren bouillon. Maak alle groenten schoon: Verwijder ( als aanwezig) rotte plekken Van wortel, paprika, ui, spercieboon, Prei, selderij; was deze, laat uitlekken En kook met vermicelli, doodgewoon. Wat overschiet kunt u uitstekend wecken: Uw vlijt en spaarzin in zichzelve loon. Er bij doet men croutons en brood verstrekken: Wijl peterselie voert de ondertoon. Laat één der kinderen de tafel dekken, Bewaar de afwas voor uw jongste zoon. Dien op met maggi - savoureer die bekken, Steek zo uw eigen moeder naar de kroon. DITMAR BAKKER.
Dit portret van een lezende vrouw is geschilderd door de Poolse kunstenaar Teodor Axentowicz. Deze schilder werd op 13 mei 1859 in het Hongaarse Kroonstad geboren - tegenwoordig ligt deze plaats in Roemenië. Zijn voorouders waren van Armeense afkomst. Hij studeerde eerst van 1879 tot 1882 in München om daarna naar Parijs te gaan en er van 1882 tot 1895 te studeren bij Emile Auguste Carolus Duran. Om zich in de schilderkunst te bekwamen kopieerde hij veel werken van Botticelli en Titiaan. In 1895 trouwde hij met de toneelspeelster Iza Henrietta Gielgud; in datzelfde jaar werd hij benoemd tot docent aan de Academie van Krakau. Hij is vooral bekend om zijn portretten die invloeden laten zien van het impressionisme, het symbolisme en jugendstil. Hij vervulde een vooraanstaande rol aan het begin van de twintigste eeuw in Polen. Hij overleed op 26 augustus 1938 in Krakau.
Volgens Maarten 't Hart - een groot muziekkenner - is deze Eduard Tubin een groter componist dan de bij ons veel bekendere Russische componist Shostakowitsj. Tubin werd geboren op 18 juni 1905 in het dorpje Kallasta aan het meer van Peipus in Estland. Hij studeerde enige tijd bij Zoltan Kodaly. In 1944 ontvluchtte hij zijn vaderland om in Zweden te gaan wonen. 17 november 1982 stierf hij in Stockholm. Hij schreef liefst 10 symfonieën en daarin bouwt hij de thema's op uit simpele motieven met een opvallende voorkeur voor een vallende overmatige kwart. Af en toe bespeur je invloeden van Sibelius, maar ook van Gustav Holst en het is de vraag of hij diens muziek ooit gehoord heeft. Simon Vestdijk zei al dat een componist na een dramatische symfonie bijna altijd een lyrische laat volgen, Dat is ook het geval bij Tubin, die na de dramatische derde een contrastrijke lieflijke vierde symfonie componeerde. In de volgende symfonieën waart Prokokieff, Shostakowitsj en Arnold Bax rond. Zijn andere werken b.v. vioolconcerten etc. halen lang niet het niveau van zijn grootse symfonieën. Een uitzondering vormt de Ballade voor Viool en Orkest uit 1939.
Dit beeld van een neergestort Russisch vliegtuig in het Egyptisch deel van de Sinaï woestijn kan wel eens voor Poetin als een boemerang gaan werken. Naar het nu lijkt schijnt het dat leden van IS of sympathisanten erin geslaagd zijn op de luchthaven Sharm al Sjeik een bom in het vliegtuig te plaatsen. We moeten nog altijd een slag om de arm houden, maar als het waar is, dan zal Poetin zich in alle bochten moeten wringen om de Russen ervan te overtuigen dat deze eventuele aanslag niets te maken heeft met de aanwezigheid van Russische troepen, vliegtuigen, drones etc. in Syrië. Ook al heeft het er alle schijn van dat de Russen de IS met grote omzichtigheid benaderen en hun aanvallen vooral richten op de door het westen gesteunde strijdgroepen tegen Assad, IS heeft daar geen boodschap aan en voert strijd met iedereen die niet beantwoordt aan hun visie op het geloof en voor hen zijn de Russen net zo ongelovig als alle niet IS'ers. Ik ben benieuwd of het patriottisme waarmee Poetin de Russen voortdurend bestookt afdoende is.
Dit is een opname van de aria "No, non vedete mai " uit Siface gecomponeerd door de uit het Koninkrijk Napels afkomstige componist Leonardo Leo. 5 Augustus 1694 werd hij in San Vito degli Schiavoni geboren en studeerde aan het Conservatorio della Pietá dei Turchini en kreeg er les van Andrea Basso en Nicola Fago. In 1712 componeerde hij zijn werk L'infedelta abbattuta. In 1715 ging hij zelf lesgeven aan genoemd conservatorium. Vanaf 1713 verbond hij zich aan de Koninklijke Kapel in Napels en schreef vanaf 1722 een aantal komiche opera's. Muziekkenners zeggen dat hij de eerste componist van de Napolitaanse school was die het moderne harmonisch contrapunt beheerste. Hij stierf slechts 50 jaar oud op 31 oktober 1744 aan een beroerte.
Voor deze woensdag 4 november heb ik een gedicht gekozen van een onbekende dichter Julius H.Meijer. Hij werd 28 september 1887 in Groningen geboren. Hij trouwde 9 mei 1912 met Bouwina Werkman. Aan het begin van de eerste wereldoorlog schreef hij als dienstplichtig soldaat gedichten die werden gepubliceerd in De Soldatencourant. Onder het pseudoniem Julis H.M. publiceerde hij gedichten in het Vrijzinnig Godsdienstig Kerkblad zoals onderstaand gedicht dat verscheen in 1924. Julius overleed onverwacht op 49 jarige leeftijd op 8 juni 1937. VACANTIE Wat is 't nu heerlijk in mijn straat. Zoo rustig, stil, vol vrêe, De buren zijn met pak en zak, Op zoek naar 't ver en gastvrij dak, Naar duinen, zand en zee. Wat is 't nu heerlijk in mijn straat Van ongekende vrêe, De huizen slapen in het licht, Ze sloten alle ogen dicht, En weten niet van wee. Wat is 't nu heerlijk in mijn straat Van ongedachte vrêe, Geen belgerinkel stoort den dag, Noch valt een deur met fellen slag, De kinderen zijn mee...... Wat is 't nu heerlijk in mijn straat Van onverwachte vrêe, Ik zit aan 't raam en lees een boek. M'n buren blijven weken zoek.... Ik gun ze zand en zee. JULIUS H.M. 1924
Als je voorafgaande aan de Turkse verkiezingen de Nederlandse media volgt, dan heeft het er alle schijn van dat men eigenlijk hoopte dat President Erdogan de verkiezingen zou verliezen. Maar onder tussen laat men dit land al een paar jaren bijna 2 miljoen vluchtelingen opnemen en verzorgen, terwijl ons land al moord en brand schreeuwt als het 16.000 vluchtelingen moet plaatsen. Kijk naar de wijze van ageren tegen de plaatsing van AZC's.
Dat wil niet zeggen dat ik alles vergoeilijk wat er momenteel in Turkije gebeurt; er is inderdaad sprake van onderdrukking van persvrijheid, van intimidatie etc. en de wijze waarop wordt omgegaan met de Koerdische minderheid getuigt ook niet van het respecteren van minderheden. Maar de situatie in het nabijgelegen Syrië is voor Turkije een bron van problemen en ik kan me dus ergens best wel indenken dat het Turkse volk kiest voor stabiliteit en voor een sterke man. En het westen weet in ieder geval waarvoor Turkije kiest namelijk voor zichzelf. Het is nu maar te hopen dat Erdogan juist nu hij geen rekening hoeft te houden met andere politieke partijen zich een waar staatsman toont en weer overgaat tot het afschaffen van allerlei beperkende maatregelen. Trouwens het westen heeft ook boter op zijn hoofd, want het heeft in de onderhandelingen naar een Europees lidmaatschap dikwijls genoeg het Turkse volk geschoffeerd en we hebben Turkije hard nodig in verband met het indammen van de vluchtelingenstroom en ons te helpen bij het bewaken van de buitengrenzen van de EU.
Een van de werken die we aanstaande zondag zingen op ons concert in kerkelijk centrum De Hoeksteen is het madrigaal Voi bramate ben mio van de Nederlandse componist Cornelis Schuyt. Cornelis wordt in 1557 in Leiden geboren waar zijn vader Floris Cornelisz Schuyt in 1558 organist wordt aan de Rooms Katholieke Sint Pieterskerk. Deze Floris leidt zijn zoon op tot koorknaap. In 1572 gaat leiden over naar de Reformatie en vader Schuyt verliest zijn baan. In 1584 krijgt hij deze weer terug. Cornelis reist in deze periode naar Italië. Ondanks dat Cornelis katholiek blijft krijgt hij in 1593 toch een aanstelling als 2de organist en als stadsmusicus. Floris en Cornelis spelen om de beurt in de Pieterskerk en de Sint Pancraskerk. 7 augustus 1594 trouwt Cornelisz met Cecilia Pietersdochter Uytgest en dan verdient hij liefst 300 gulden per jaar. Naast het geven van muzieklessen moet Cornelisz ook passende muziek spelen bij officiële banketten, zoals bij het bezoek van Prins Maurits aan Leiden.
In 1600 wordt zijn eerste bundel madrigalen op teksten van Torquato Tasso, Francesco Petrarca en andere Italianen uitgegeven in Leiden. In het vierstemmige raadselcanon "Bewaert, Her, Hollandt en Salicht Leyden, dat voorafgaat aan de madrigalen en in het eerste madrigaal prijst hij de stad en het stadsbestuur. In 1601 sterft de vader van Cornelisz en wordt hij 1ste organist in de Pieterskerk. In 1603 verschijnt de bundel "Hollandse madrigalen op teksten van Jan van Hout en Daniel Heinsius. In 1611 verschijnt een derde bundel madrigalen met 21 zesstemmige huwelijkszangen weer op tekst van Italiaanse dichters.
Cornelis Schuyt overlijdt op 9 juni 1616 in Leiden en wordt op 12 juni begraven in de Pieterskerk.
Vorige week donderdag publiceerde Laurens Jz Coster het gedicht "Tuin"van de voor mij onbekende dichteres Edith de Gilde. Ze werd 3 mei 1945 in Den Haag geboren en studeerde eerst rechten alvorens over te stappen naar de studie Nederlands aan de Leidse Universiteit gedurende de jaren 1965 tot 1971. Ze heeft verschillende banen gehad o.a. lerares Nederlands aan het Leeuwenhorst College. Op haar vijftigste jaar begon ze na een lange pauze van 25 jaar weer te dichten. Ze was betrokken bij het oral history projekt "Haagse herinnewringen" dat plaatsvond van 2006 - 2010 geinitieerd door de Haagse Bibliotheek en het Haags Gemeenterarchief. TUIN In mijn hoofd is langzaamaan een tuin gegroeid. De zon schijnt er altijd, er bloeien blauwe bloemen. Onder een dikke boom een bank. Ik ga er zitten en krijg gezelschap. Soms komt die en dan weer die of die. We praten. "Ik mis je, " zeg ik en en de ander zegt: "Ik was er toch? We dansten, schreven, lachten, weet je nog? Ik raakte je, daar was ik blij om. Had je het willen missen?" "Nee, " zeg ik, "nee, dat niet. Maar blijf je komen>" "Zolang ik kan. Dat is beloofd. Dit is een mooie plek." In mijn hoofd is langzaamaan een tuin gegroeid die ik steeds vaker zal bezoeken. EDITH DE GILDE dit gedicht droeg de dichteres voor op woensdagavond 28 oktober op de begraafplaats De Nieuwe Ooster.
In mijn woonplaats Vianen organiseert het Museum in voor-en najaar een viertal concerten, die gegeven worden in de voormalige schuilkerk op de bovenverdieping van het pand aan de Voorstraat waarin nu het Stedelijk Museum is gevestigd. Afgelopen vrijdagavond trad er het duo Sans Souci op bestaande uit de pianist Frans van Dalen en de violiste Annoesjka Cabo. Op sommige concerten treedt de sopraan Evelyne Overtoom als gaste op. Dat was vanavond ook het geval. Het programma van de vrijdagavond droeg de titel "Die fesche Lola und die Tangogeigerin" en er werd muziek ten gehore gebracht uit de Roaring Twenties: Berlijnse chansons van Friedrich Hollaender afgewisseld met viool-piano stukken van o.a. Fritz Kreizler. Het bijzondere is dat de muziek wordt geillustreerd aan de hand van foto's en afbeeldingen van originele bladmuziekomslagen.
Het nummer "Wenn ich mir was wünschen dürfte" wordt hierboven gezongen door Marlene Dietrich met aan de piano de componist zelf Friedrich Hollaender. Ondanks dat zij een klassieke opleiding heeft genoten weet Evelyne haar stem toch zodanig te gebruiken dat je denkt met een diseuse te maken te hebben. De liederen van Hollaender worden afgewisseld door het Duo Sans Souci dat stukken voor viool en piano van Fritz Kreisler, V.Monti en J.Knümann ten gehore brengt. Je hoort dat het een ingespeeld duo is. Jammer blijft alleen dat het niet mogelijk is een echte piano naar boven te krijgen in het Stedelijk Museum en te plaatsen in de Schuilkerk. Het blijft nu behelpen met een elektrische piano, terwijl juist deze romantische muziek de klank van een echte piano nodig heeft.
Al met al was het een heerlijk avond vol met nostalgisch repertoire voortreffelijk gezongen en gespeeld.
Een opname van het Duo Sans Souci, helaas niet uit dit programma, maar uit hun programma "Roses of Picardy ".
