Marnix Gijsen

In mijn studietijd las ik romans van schrijvers die momenteel ofwel niet meer gelezen worden ofwel verguisd worden door de huidige literatuurcritici.


Een van deze schrijvers was Marnix Gijsen, die 29 september 1984 in Leuven overleed. Hij kreeg een ortodox katholieke opvoeding o.a. bij de Jezuiten, maar tegelijk bleek hij een strijdbaar flamingant te zijn. Aan het begin van zijn werkzame leven ging hij werken bij een uitgeverij en studeerde tegelijk aan de universiteit van Leuven, alwaar hij in 1925 promoveerde op een proefschrift over de handel in Antwerpen in de periode tussen 1488 en 1567.

In hetzelfde jaar publiceerde hij zijn eerste expressionistische bundel Het huis, waarin hij persoonlijke relaties betrok. Samen met literaire vrienden Karel van den Oever, Victor J.Brunclair en Paul van Ostaijen vormde hij het humanitair-expressionistische tijdschrift Ruimte dat slechts één jaar is verschenen.

In verband met zijn studie maakte hij een studiereis naar de Verenigde Staten, dat de bron vormt voor zijn reisverhaal Ontdekt Amerika dat in 1927 verscheen.
Inmiddels was hij een publiek figuur geworden die een groot aatal openbare functies bekleedde o.a. bij de Belgische deelname aan de wereldtentoonstelling van 1939-1940. Bij het uitbreken van de 2de wereldoorlog was hij in New York waar hij cultureel attaché was.
Naast al deze werkzaamheden vond hij ook nog tijd voor het schrijven van essays over beeldende kunst en schreef boeken over Karel van Mander, Hans Memlinc te Brugge en Jozef Cantré en op literair gebied maakte hij een bloemlezing over Vlaamse dichters onder de titel Brevarium der Vlaamsche lyriek gepubliceerd in 1937.

Wat zijn persoonlijk leven heeft de 2de wereldoorlog een enorme verandering bij hem te weeg gebracht door het katholieke geloof af te zweren en zich te bekeren tot een stoïcijns agnosticisme. Weerslag daarvan kan men vinden in romans als Joachim van Babylon, Klaaglied om Agnes en Telemachus in het dorp, waarin hij zijn speurtocht naar het verleden weergaf.

In het boek Grafzuil voor Agnes uit 1979 vertelde Gijsen samen met zijn broer René de achtergronden van de dood van zijn jongste zus.

Ik ben van plan om na een paar boeken van Hubert Lampo te hebben gelezen, dit ook te gaan doen met boeken van de schrijven aan wie ik dit artikel heb gewijd om te zien hoe ik deze na zoveel jaren de herlezing vind.