Woensdag 12 augustus hebben we Sneek bezocht en net zoals in Bolsward was het de bedoeling om de twee Kerken te bezoeken die beiden vernoemd zijn naar de Heilige Martinus.
In 1578 moesten de katholieke Snekers hun Martinuskerk verlaten omdat deze was toegewezen aan de Protestant. Ze gingen van toen af ter kerke in een huis aan de Singel. Na verschillende uitbreidingen begon men in 1869 op de plaats van het huis met de bouw van de huidige Martinikerk naar een ontwerp van de beroemde Roermondse architect Pierre Cuypers.
Feitelijk is deze kerk nooit afgebouwd, want met de bouw van de toren en de westbouw is men nooit begonnen. Het huidige front is dus provisorisch en schept wat het interieur betreft weinig verwachting, maar het tegendeel is waar. Dat heeft natuurlijk te maken met het feit dat voor Cuypers het ontwerp en bouwen een Gesamtkunstwerk was, alles moest daarin passen tot in het kleinste detail.
De muren zijn gepolychromeerd d.w.z. dat er een dunne gipslaag op is aangebracht die daarna met olieverf is bijgekleurd. De kist waarin het orgel zit is nog altijd een tijdelijke, evenels het balkon waarop het is geplaatst. Het is een Frans romantisch orgel gebouwd in 1891 door de Utrechtse orgelbouwer Maarschalkerweerd. Het heeft 27 registers op twee klavieren.
Aan de achterkant heeft Cuypers een geweldige prestatie geleverd door op een breedte van slechts 30 meter een compositie van pastorie, omloop, kerkapsis en sacristie tot één geheel te maken.
Om 14.00 uur was de oude Martinikerk op en heb ik het bouwwerk van binnen bekeken. Aanvankelijk stonden aan de westzijde van de kerk drie torens, waarvan de middelste ( een uit en tot de 11de eeuw daterende tufstenen kerk behorend) was ingestort. Dat was een romaans driebeukige kerk. Omstreeks 1300 werd dit gebouw vervangen door een bakstenen kerk, waarbij men aan de weerszijden van de 11de eeuwse tufstenen toren twee nieuwe torens bouwde. In 1498 startte men met de bouw van een gotische basiliek waarbij met aspiraties van de stad Sneek rekening werd gehouden. Zo liet men het oude romaanse torenfront staan. Waarschijnlijk wilde men een grote gotische toren erbij bouwen, maar dat plan is nooit ten uitvoer gebracht.
18 september 1681 stortte de oude tufstenen toren in en daarom moest de westkant van de kerk worden afgebroken. Ook een deel van de kolommen in het schip en het muurwerk erboven werden afgebroken en daarna weer opgemetseld. Het gevolgd was wel dat het oude dak van de kerk drie meter lager werd aangebracht.
Al met al was de kerk een kwart ingekort en bij de herbouw paste men de classicistische rondboogstijl toe.Gelukkig behielden de vensters hun gotisch uiterlijk en de middeleeuwse lengtewerking bleef ook gehandhaafd. In 1690 plaatste men een nieuwe vroedschapbank die de westkant afsfloot. Aan de oostzijde kwam in 1709 een groot drieklaviersorgel gebouwd door Schnitger. De renovatie werd afgesloten met de bouw in 1771 van een koepel en tot slot bouwde men een groot classicistisch portaal aan de noordkant in 1793.
Pas in 1798 werd deze Martinikerk eigendom van de Hervormde Gemeente. In de 19de eeuw steeg her kerkbezoek en moesten er galerijen in de kerk geplaatst worden. IN 1871 werd een nieuw bankenplan rond de kansel aangelegd; helaas ging daarbij het oude meubilair verloren.
Bij de restauratie van 1994 tot 1996 werd het 18de eeuwse houten gewelf in de licht eikenhouten kleurstelling teruggebracht.
Bijzonderheid is het middeleeuwse klokhuis waarin klokken uit 1466 en 1543 hangen; de fraaie laatmiddeleeuwse deur naast de sacristie en wapenborden, schilderijen en tekstborden uit de 17de eeuw geven iets extra's aan het interieur. In de koepel hangt het grootste carillon van Friesland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten