cultureel overzicht october 2012

CULTURELE ZAKEN IN OKTOBER 2012

Begin oktober overlijdt de kunstverzamelaar Piet Sanders. Samen met zijn vrouw Ida kocht hij werken van Karel Appel, Henry Moore, Giacometti en Chagall. Meestal deden ze dat bij de kunstenaars thuis. Vooral in de begin periode van het kun stenaarschap van Appel ondersteunde Sanders hem door tube verf voor hem te kopen.

Hij wordt geboren in 1912 en studeert van 1930 tot 1934 rechten aan de Leidse Universiteit. In 1940 wordt zijn promotie bij Rudolf Cleveringa opgeschort, doordat deze vanwege zijn protest tegen het ontslag van een Joodse collega wordt ontslagen. Zelf komt Sanders ook in kamp Sint Michielsgestel terecht en weet ternaauwernood aan fusillade te ontkomen.

Hoe ver Nederland op cultureel gebied is afgezakt,mag blijken uit het feit dat een man als Ali B vindt dat hij in aanmerking moet komen voor de Gouden Televizierring  en daarvoor zelfs een actieve lobby voert.

Hij wordt daarbij gesteund door de clan van De Wereld draait door. Gelukkig zijn er ook nog verstandige mensen zoals Marc-Marie Huijbregts, die zich irriteert aan dit reclamegedoe.

Het Nederlands Fotomuseum wijdt een tentoonstelling aan de fotograaf Lewis Hine, een man die leefde van 1874 tot 1940. In Nederland is hij nauwelijks bekend. Hij vooral bekend om zijn strijd tegen sociale misstanden, die uitging van zijn compassie met de medemens.

Soms zijn er nog interessante initiatieven op cultureel gebied en dan in plaatsen waar je het niet zou verwachten nl. Winterswijk. Deze geboorteplaats van Piet Mondriaan, krijgt een Mondriaanmuseum dat onder leiding komt te staan van Wim van Krimpen.  In dit museum komen werken van deze kunstenaar en tijdgenoten te hangen. Hulde voor dit iniitiatief, juist in deze crisistijd.

In 1956 verscheen er een boek dat insloeg als een bom nl. Metabletica, of leer der veranderingen. Schrijver hiervan was Jan Hendrik van den Berg  die op 22 september overleed. Binnen zijn vakgenoten werd hij met de neus aangekeken;  maar het boek beleefde vele herdrukken en dankte dit aan de meeslepende manier waarop het was geschreven.

Er zijn schrijvers die menen dat literatuur constant vernieuwd moet worden en dan zodanig gaan experimenteren met taal en stijl, dat het gebodene onleesbaar en onbegrijpelijk wordt. Zo'n schrijver was de Vlaming Ivo Michiels, die deze maand op 89 jarige leeftijd overleed. Ik denk dat hij niet meer gelezen wordt en dat Nederlandse bibliotheken geen boek van hem in hun  catalogus hebben.

Eindelijk is er dan een biografie over de dichter en essayist Willem Kloos verschenen. De schrijver ervan heeft zich bepaald tot een tweetal zeer ingrijpende gebeurtenissen in diens leven nl. zijn vriendschap met Jacques Perk en die met Albert Verwey, die beiden rampzalig voor Kloos beeindigd werden. Hij geraakte aan de drank en zijn geestelijke vermogens werden mede door het veelvuldig toepassen van elektro-shocks aangetast, waardoor zijn dichtwerken en literatuurkritieken verwerden tot gestamel en rijmelarij.

De Nobelprijs voor de literatuur is toegekend aan de Chinese schrijver Ma Yan. Zoals de laatste jaren meer het geval is geweest, is de motivatie voor deze keuze onduidelijk en omstreden. De schrijver zelf heeft zich volgens het westen en Chinse dissidenten teveel aangepast aan het regime.

De klassieke muziek heeft een grote aderlating ondergaan met het overlijden van Theo Olof. Jarenlang vormde deze een duo met Herman Krebbers. Fameus is hun opname van het dubbelconcert van J.S.Bach.
Hij was een leerling van de beroemde vioolpedagoog Oskar Back, die zelf leerling was geweest van Eugène Isaye. Beiden stamden dus uit de Romantische school.

Voor het eerst is er aandacht geschonken aan het leven van de oudere zus van Anne Frank nl. Margot, die altijd in de schaduw heeft gestaan van haar zus. Ik vind het een daad van rechtvaardiging; ben wel benieuwd wat de schrijfster allemaal boven tafel heeft gekregen. Er gaan geruchten dat ook Margot een dagboek heeft bijgehouden, hoewel Anne dat in haar dagboek nergens vermeldt.

Het echtpaar van der Heijden is zeer succesvol in het exploiteren van het verdriet om hun verongelukte zoon Tonio, want opnieuw heeft dit boek een prijs gekregen. Ik heb grote moeite met de opstelling van beiden. Hij die zogenaamd vanwege zijn verdriet niet in het openbaar wil treden, maar dit zijn vrouw laat doen en dit dit zo te zien met graagte doet. Over het boek zelf kan ik niet oordelen, want ik heb het niet gelezen.

De Kunsthal in Rotterdam heeft bezoek gehad van dieven, die een 7tal beroemde schilderijen hebben meegenomen. Natuurlijk gingen er meteen verhalen rond dat de beveiliging van het pand niet deugde. Maar die verhalen werden al gauw niet meer gehoord. Wat de zin van de diefstal is, kan geen zinnig mens bedenken, want de schilderijen zijn niet verkoopbaar; daarvoor zijn ze veel te bekend en te goed beschreven in allerlei literatuur.

De vrouw die niet kon acteren, behalve dan met haar lichaam en daarmee wereldberoemd werd in de rol van Emanuelle, is op 60 jarige leeftijd overleden. Sylvia Kristel, die zelf zei een diep ongelukkige jeugd te hebben gehad, heeft het fortuin dat zij had vergaard met haar soft-pornofilms dankzij verkeerde vrienden als sneeuw voor de zon zien verdwijnen.

Dieptreurig noem ik het, maar de Nederlandse kijker heeft het programma The Voice of Holland bekroond met de Gouden Televizier-Ring. Waarschijnlijk zijn  het allemaal mensen die nooit een programma van de VPRO hebben gezien. We kunnen dus constateren dat deze prijs totaal gedevalueerd is.

Wim Hazeu heeft zijn biografie over Maarten Toonder gepubliceerd. Opvallend is zijn correctie daarin op het beeld wat Toonder in zijn autobiografie over zijn oorlogsverleden schreef. Hij laat geen spaan heel van diens zogenaamde verzetsdaden; het blijkt dat Toonder zelfs toetrad tot de Kultuurkamer.

Tussen de geschriften die jonkheer F.V. Beelaerts van Blokland  in 2005 aan het Nationaal Archief schonk heeft de onderzoeker Hein Jongbloed een aantal onbekende brieven gevonden afkomstig van Carel Lodewijk van Tuyll van Serooskerken, die leefde van 1784 tot 1835, die gericht waren aan zijn tante Belle van Zuylen.

Tijdens het schrijven van een boek over de reiziger Jacob Roggeveen is de auteur Roelof van Gelder de naam tegengekomen van een Duitse avonturier Carl Friedrich Behrens, die een voor zijn  geringe opleiding beeldend reisverhaal heeft geschreven.

De Nederlandse lichte muziek heeft een groot verlies geleden met het overlijden van Joop Stokkerman, die altijd een beetje in de schaduw heeft gestaan van Harry Bannink, maar een groot aantal prachtige liedjes heeft geschreven voor o.a. Jasperina de Jong