Willem Pijper

Het is een bekend feit dat veel componisten ook begenadigde schrijvers zijn, denk maar eens aan Robert Schumann.
Afgelopen zondagmorgen keek ik naar het onvolprezen programma Vrije Geluiden van de VPRO. Naast een aantal muzikanten die optraden w.o. Blaudzun en Eric Vloeimans, was er ook ruimte voor een vraaggesprek met de auteur Arthur van Dijk. In zijn dagelijks leven is hij directeur van het Brabants orkest.

Aanvankelijk studeerde hij de Universiteit van Nijmegen Nederlandse letterkunde, maar stapte over naar de muziekwetenschap. Door een artikel van Simon Vestdijk over de Componist Willem Pijper en raakte direct gefascineerd door de man en vanaf die tijd heeft hij geprobeerd alles te weten te komen over hem.
Tijdens het bombardement van Rotterdam werd het huis van Pijper getroffen en werd heel zijn archief aan partituren en geschriften vernietigd. Het was dus een hels karwei om via krantenarchieven en andere kanalen de essays e.d. te achterhalen.

Het resultaat van de naspeuringen kunnen we nu kopen middels de uitgave van van twee prachtig uitgegeven banden met daarin 2000 pagina's tekst; bovendien is er nog een 120 bladzijden tellend zaken-en persoonsregister bijgevoegd.

De auteur las een klein stukje voor uit een artikel dat Pijper schreef in 1936 en waarin hij profetisch blijk gaf middels de figuur van Wagner welke verschrikkingen ons te wachten stonden. Het Nederlands waarin dat gebeurde laat zien dat Pijper een Neerlandicus pur sang was en dat het een genot is om zijn geschriften te herlezen.

Opvallend is wel dat het geen Nederlander is die bezig is een biografie over Pijper te schrijven, maar de Amerikaan Harrison Ryker. Jammer genoeg wordt deze componist, die tussen de twee wereldoorlogen niet weg te denken was van het Nederlandse concertpodium en door Pierre Monteux ook in het buitenland bekendheid kreeg, tegenwoordig nauwelijks wordt gespeeld, ja zelfs zeer kritisch wordt beoordeeld. Maar zijn 6 Adagio's voor orkest vind ik wonderschoon.