Willem van Gulik de Jongere

Vele lezers van dit weblog zullen ongetwijfeld  het beroemde boek van Henric  Conscience gelezen hebben, de roman waarin de twee Vlaamse burgers Pieter de Coninck en Jan Breydel de opstand tegen de Franse Koning Filips de Schone leiden.

De eerste figuur heeft werkelijk bestaan, maar de tweede is een verzinsel van de auteur en daarvoor moet in de plaats Willem van Gulik de Jongere gelezen worden. Die stierf namelijk 18 augustus tijdens de slag bij Pevelenberg, maar laat ik voorafgaan beginnen.

Willem was de zoon van Willem V van Gulik, die getrouwd was met Maria, een dochter van Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen. Zowel zijn vader als zijn grootvader Willem IV van Gulik sneuvelden op 17 maart bij  een straatgevecht met burgers uit Aken. Zijn grootvader van zijn vrouws kant was gevangengenomen door zijn leenheer, de Franse koning.

Hij werd benoemd tot aartsdiaken van het ;prinsdom Luik en ging in 1300 studeren aan de universiteit van Bologna. Hij was dus een van de weinige edelen uit die tijd die intelluctueel gevormd was. Maar helaas voor de docenten theologie was hij meer geinteresseerd in Astrologie. In 1301 werd hij proost van de Sint Servaaskerk in Maastricht.

Vanwege zijn moeder voelde hij zich verbonden met de Vlaamse zaak en ronselde een huurleger waarmee hij in mei 1302 naar Brugge kwam. Daarnaast had hij nog een tweetal motieven waarom hij zó anti- Frans was; hij wilde zijn grootvader Gwijde en zijn grootooms Robrecht III van Béthune en Willem van Dendermonde die in Franse gevangenissen zaten, maar vooral was hij woedend over de wrede wijze waarop de Fransen zijn oom Walram, graaf van Gulik, tegen de de toen heersende gedragscode in hadden gedood.

Dat het hem menens was bleek wel uit het feit dat tijdens de Guldesporenslag er geen Franse edelen gevangen genomen werden, maar dat ze zonder enig mededogen werden gedood. Door zijn imposante en zwierige houding, zijn welsprekendheid en zijn felheid was hij voor de Vlamingen de gedroomde leider in hun strijd tegen de Fransen. Helaas slaagde hij er niet in om de stad Gent  voor zijn strijd te winnen.

Hij wist de Vlaamse burgers en boeren zo te enthousiasmeren dat zij onverschrokken het professionele Franse leger tijdens de Guldensporenslag aanvielen en versloegen. Zelf raakte hij zwaargewond doordat een pijl door zijn maliënkolder heen zijn lichaam binnendrong.

Hij herstelde wonderbaarlijk snel en in november 1302 wist hij het kasteel van Rupelmonde  in te nemen en op 4 april 1303 wist hij het Franse leger zich terug te trekken van het slachtveld. Een ander succes boekte hij op 12 juli van datzelfde jaar met de verovering van Terwagne.

Maar het succes kon hem niet altijd blijven toelachen en tidens een verrassingsaanval op de lijfwacht van Filips de Schone raakte hij geisoleerd van zijn leger en werd gedood. Zijn lichaam is nooit teruggevonden.

Willem geloofde in magie en was door een beoefenaar daarvan ervan overtuigd dat \hij na het uitspreken van een bepaalde spreuk onzichtbaar zou zijn voor zijn vijand. Waarschijnlijk daardoor vocht hij altijd als een bezetene en te overmoedig.