culturele zaken in de maand mei 2013

De auteur Benien van Berkel heeft een biografie geschreven over een persoon  die in de 2de wereldoorlog een bedenkelijke rol heeft gespeeld, maar eigenlijk altijd wat op de achtergrond is gebleven. De schrijfster zegt in haar verantwoording dat het niet haar bedoeling was om de man te rehabiliteren, maar wel na te gaan wat de man dreef. Dat hij fout was staat als een paal boven water, maar ieder mens heeft ook positieve kwaliteiten en dat gold ook voor deze Tobie Goedewaagen, die humor bezat en een geliefde hoogleraar was.

In het Centraal Museum te Utrecht is een tentoonstelling gaande over de beroemdste Iconenschilder die Rusland heeft voortgebracht Andrej Rublev, die leefde van 1360 tot 1430. Hij maakte de strenge Byzanztijnse iconen zachter en hij was de eerste schilder die de Heilige Drie-Eenheid afbeeldde zonder de figuren van Abraham en Sara. Hij werkte de laatste jaren van zijn leven in het Andronikovklooster, een van de oudste in Moskou.

Nederlands beste columnist die ruim 52 jaar zijn culumns voor het NRC schreef is op 95 jarige leeftijd overleden. Het zou goed zijn als de huidige kamerleden deze columns, die vaak gaan over Nederland binnen Europa, eens zouden gaan lezen. Want dat zou hun denken over deze materie aanmerkelijk verbeteren. Jerome Heldring was geboortig uit een ortodox hervormd milieu. Zijn verstandhouding met zijn vader Ernst, die reder was, was erg afstandelijk.

Er is een boeiende biografie  verschenen over Lina de eerste vrouw van de Russische componist Sergeij Prokokiev, Lina, die op 13 januari 1948 werd opgepakt en gevangen gezet in de beruchte Loebjankagevangenis. Daar werd ze gefolterd en uiteindelijk eind 1948 tot 20 jaar werkkamp v eroordeeld. Waarschijnlijk gebeurde dat omdat zij contacten had gezocht met diplomaten om een uitreisvisum te krijgen voor haar en haar echtgenoot.

De partner van de overleden acteur Joop Admiraal, Jaap Jansen is op 74 jarige leeftijd overleden.
Hij werd op 7 augustus 1938 geboren; zijn vader zat in het verzet. Hij ging naar het Coornhert Lyceum en daarna studeerde hij in Amsterdam politicologie. In 1960 leerde hij Joop kennen en begon hun relatie die beider leven eindelijk stabiliteit bracht. 

Een aantal jaren geleden schreef Corrie Braam een boek over de Nederlandse Cocaïne fabriek waarin zij de leiding daarvan beschuldigde de produktie te hebben opgevoerd om te voldoen aan de vraag vanuit het Engelse en Nederlandse leger, zodat verslaafden aan hun drugs konden komen. Volgens Braam waren dat ongeveer 100.000 soldaten, maar volgens een promotieonderzoek van Bosman, is dat aantal uit de lucht gegrepen en konden slechts een 4000 soldaten van drugs voorzien worden.

Op 80 jarige leeftijd overleed de Neerlandica Marijke Spies, die zich ook verdiepte in de geschiedenis van de Rhetorica. 

Een andere belangrijke Neerlandicus Piet Paardekoper is ook overleden. Hij heeft zich zijn hele leven bezig gehouden met taalkunde en ontwierp een speciaal systeem voor het ontleden van Nederlandse zinnen. Of deze methode momenteel nog wordt gebruikt bij de studie Nederlands weet ik niet.

Op 73 jarige leeftijd overleed Jerome Reehuis een buitenbeentje in onze toneelwereld die opviel door zijn uiterlijk, maar vooral door zijn markante stem. Hij werd geboren op 7 juli 1939 in Apeldoorn en trad in de jaren 60 en 70 op met hoofdrollen in geruchtmakende stukken als Mascheroen, Thyestes en Het leven en de werken van Leopold II van Hugo Claus. Hij verscheen ook in een aantal televisiestukken.

Gerrit Komrij was een groot liefhebber van de gedichten van Staring en hij beweerde altijd dat deze Staring zijn gedichten schreef op bestaande melodieën. We mogen hem dus ook componist noemen. Hij gebruikte melodieën van bekende componisten, zoals Mozart en Haydn, maar ook van nu totaal vergeten toondichters als Friedrich Reichardt en Johann Schulz.

De laatste jaren verschijnen er in verschillende steden nieuwe of herbouwde musea en opvallend daarbij is dat dat nkiet alleen gebeurt in de Randstad, maar gelukkig ook in de zogenaamde Provcinciesteden te weten Den Bosch en Zwolle.
De opening van deze musea gaat gepaard met mooie tentoonstellingen, zoals die van Saenredamin Den Bosch en in Zwolle van Turner.

Het Franse chanson, dat hoogtij vierde in de jaren '50, '60 en '70 heeft opnieuwe een gevoelig verlies geleden met het overlijden van Georges Moustaki, bekend door zijn ruige kop met zware wenkbrauwen en volle baard die met zijn lichthese fluisterstem zijn liedjes zong.

Hij schreef de tekst voor het beroemde hoerenlied Milord dat door Edith Piaf een wereldhit wordt.
Zijn eigen grootste succes was Le Métèque uit 1969 dat de buitenlanders bezong die zonder geldige papieren door de westerse steden zwierven.

Op 96 jarige leeftijd overleed de Franse componist Henri Dutilleux die bekend is door zijn lange, sensitieve en geheimzinnige melodieën. Hij studeerde aan het Parijse componist en behaalde zijn eerste succes met zijn pianosonate die hij in 1947 voor zijn vrouw Genevieve Joy componeerde. Daarin toonde hij al zijn mix van swing, polyfonie en diepte. Beroemde werken van hem zijn Tout un monde loitain( celloconcert) en l'arbre des songes (1985) (vioolconcert).

 

De Gouden Palm, de hoogste prijs die wordt uitgereikt op het filmfestival van Cannes, is behaald door de Frans-Tunesische regisseur Abdellatif Kechiche met zijn film La Vie d 'Adèle, chapitre 1 & 2 een drie uur durende film over een lesbische liefde. Het is niet toevallig deze timing, nu in Frankrijk het homohuwelijk is gelegaliseerd.

Een negatief bericht wat betreft de cultuur moet ik hier toch ook vermelden nl. dat de gemeente Oss het plan heeft opgevat in het kader van de bezuinigingen op cultuur het Museum Jan Cunen te gaan korten met een bedrag van  500.000 euro. Dat houdt in dat dit museum dat beschikt over een belangrijke collectie van 19de eeuwse kunst haar deuren moet sluiten.

Gisèle D'Ailly, de echtgenote van oud burgemeester Arnold d'Ailly van Amsterda, glazenierster en schilderes is op hoge leeftijd overleden. Eind jaren dertig vestigde ze zich in het kunstenaarsdorp Bergen, waar ze bevriend raakte met Adriaan Roland Holst, Eduard du Perron en Wolfgang Frommel. Na haar huwelijk ging ze wonen aan de Herengracht en tijdens de oorlog stelde ze haar huis ter beschikking als schuilplaats voor joodse scholieren. Behalve voor eten zorgde ze ook voor de onderduikers op geestelijk gebied door samen met hen gedichten te schrijven en vertalingen te maken van oude Griekse schrijvers
.

Jack Vance die in 1950 doorbrak met korte verhalen waarin een aarde rond een uitdovende zon waar magie en technologie naast elkaar bestaan, is overleden. Hij schreef zijn beste boeken in de jaren zestig en zeventig voordat een mislukte glaucoom operatie hem nagenoeg blind maakte. Hij werd in 1916 geboren en studeerde natuurkunde, journalistiek en engels en had een grote liefde voor jazzmuziek.