Ik kom terug

Het aantal leesclubs is de laatste tijd enorm toegenomen en deze voornamelijk door vrouwen bemenste club houden zich niet alleen bezig met literatuur, maar ook met geschiedenis en filosofie. SENIA is heel slim in het gat gesprongen en stelt lijsten op van te lezen boeken en met daarbij syllabi met uittreksels en vragen die in de bijeenkomsten besproken kunnen worden. Mijn vrouw is ook lid van zo'n leesclub die al jaren in dezelfde samenstelling bij elkaar komt en is uitgegroeid tot een zeer hechte vriendinnenclub.
Meestal lees ik de boeken die de groep leest en beantwoord de vragen. Het laatste boek dat vorige week besproken is was "Ik kom terug" van Adriaan van Dis. Algemeen wordt erkend dat dit een geweldig boek is, waarin de schrijver op een niets ontziende wijze de vertroebelde verhouding tussen zijn moeder en hem beschrijft, daarbij zichzelf ook niet sparend. Hoewel het een autobiografische roman is, moeten we natuurlijk beseffen dat de schrijver de waarheid naar zijn hand zet en de werkelijkheid liegt. Zou hij dat niet doen, dan is het geen roman maar een vie documentaire en uitgangspunt daarvan moet zijn dat de waarheid verteld moet worden. Dat staat gelijk aan een biografie. waarin waarheidsvinding uitgangspunt moet zijn en niet de inkleuring daarvan door de auteur.

Tijdens het lezen krijg je begrip voor de moederfiguur die door het leven niet goed behandeld is; alleen haar jeugd in West Brabant was ze gelukkig, maar haar tijd in Nederlands Indië waarheen zij haar toenmalige man volgde, was vreselijk, omdat ze bijna altijd alleen was omringd door mannen die haar als object zagen en ze letterlijk van zich af moest slaan en tegelijk werd ze door anderen als een buitenbeentje beschouwd en dus ook buitengesloten. De relatie met haar tweede man is slecht en zij wendt zich af als hij hun kind ( de jonge Adriaan) regelmatig slaat. Dat laatste heeft hij haar nooit vergeven en feitelijk is dit boek een soort wraak op haar gedrag. Hij maakt misbruik van haar zowel lichamelijke als geestelijke toestand en weet haar allerlei geheimen uit het verleden te ontfutselen door haar te beloven een zelfmoordpil te geven.
Het is echter een zusje, woonachtig in Italië, dat overkomt en de zorg overneemt en na palliatieve sedatie resoluter optreedt door in afwezigheid van haar broer de huisarts haar moeder morfine laat toedienen, waaraan zij overlijdt. Tot op het laatst zorgt de moeder voor verrassingen bv. dat in de bewuste kist bijna niets ligt. 
Ik heb de roman in één adem uitgelezen; Van Dis weet me te boeien met zijn poëtisch taalgebruik.