zondag 30 december 2012

San Mariano en Giacomo in Gubbio


Onder deze namen staat de Dom van Gubbio bekend. Deze kerk is gelegen aan de voet van de berg Monte Ingino.


Boven de spitsboogdeur is een roosvenster geplaatst dat versierd is met een elegante bladerband die op zich weer is omgeven door de symbolen  van de Evangelisten en het Lam.

Het interieur is gotisch en bevat één schip in de vorm van een Latijns Kruis dat weer gesteund wordt door tien grote spitsvormige dwarsbogen.

Er bevinden zich talrijke fresco's en schilderijen, die het zien meer dan waard zijn.


Amour van Michael Haneke

Afgelopen donderdag zijn we naar de film Amour van de Duitse regisseur Michael Haneke geweest. Veel kennissen die we spraken, hadden ons deze film aangeraden en ik moet inderdaad toegeven dat het een bijzondere ervaring was.

Dat is des te opvallender. omdat qua inhoud het een eenvoudig verhaal is. Het verhaal draait om een oud echtpaar, wonend in een oud huis, heel fraai ingericht. Ze is pianolerares geweest en we zien het echtpaar in het begin van de film een concert bijwonend van een leerling, die inmiddels een prachtige carrière is gestart.

Zittend aan de keukentafel krijgt Anne haar eerst lichte beroerte en aansluitend wordt ze geopereerd. Terugkomend uit het ziekenhuis, gezeten in een rolstoel moet George haar beloven haar nooit meer naar een ziekenhuis te sturen. Ze weet op dat moment niet wat ze van hem vraagt.



Feitelijk begint de film met het einde nl.  als de brandweer en politie het huis binnendringen en daar een gebaricardeerde deur vinden waarachter ze het opgebaarde lichaam zien liggen van Anne. Hoewel ze hulp krijgen, vooral als Anne na een volgende beroerte volledig aan bed 
 gekluisterd is, nauwelijks nog kan praten en niet meer wil eten en drinken.

 
George volgt het advies van zijn dochter, die hem aanraadt dat hij zijn vrouw naar een hospice brengt niet op en uit de paar gesprekken die beiden met elkaar voeren blijkt dat de relatie tussen hen niet best is. Zij voelt zich machteloos in deze situatie, vooral ook omdat ze in het buitenland woont.

De situatie wordt voor George ondraaglijk; hij kan niet langer de aftakeling van zijn vrouw aanzien en na het vertellen van een gebeurtenis uit zijn jeugd, smoort hij Anne met een kussen.


Bij het zien van de film wordt de toeschouwer geconfronteerd met de vraag of hij/zij zijn geliefde ook zo zou verzorgen; of we dat van een ander kunnen vragen. Moeten we het zover laten komen en niet eerder een menswaardig einde aan het leven maken.  Haneke waakt ervoor een antwoord te geven, dat moeten we zelf doen.


De rollen van George en Anne worden op een fantastische wijze gespeeld door twee acteurs die al een aantal jaren geleden zich teruggetrokken hebben uit de spotlights nl. Louius Tritignant en Emmanuelle Riva.


zaterdag 29 december 2012

Een sneeuw ligt in den morgen vroeg....


Voor mij is en blijft Jan Hendrik Leopold de grootste Nederlandse dichter en hij schreef het volgende prachtige gedicht.


Een sneeuw ligt in  den morgen vroeg
onder de muur aan, moe en goed
beschut en een arm kind komt toe
en staat en ziet en met zijn voet

gaat het dan schrijven over dit
prachtig vlak en schuifelt licht
bezonnen en loopt door, zijn mond
trilt in het donker klein gezicht.


JAN HENDRIK LEOPOLD
UIT      VERZAMELDE GEDICHTEN 1886-1925
ATHENAEUM-POLAK & VAN GENNEP, AMSTERDAM, 2006 

La Collegiata di Umbertide

woensdag 14 juli 1993 gingen we naar Gubbio om daar de beroemde Dom te bezoeken. Onderweg hebben we een stop gemaakt in het stadje Umbertide, om daar de kerk La Collegiata te bezichtigen. Het is geen opzienbarend bouwwerk. 


Het exterieur is cirkelvormig met een koepel en op het hoofdaltaar staan 4 goudkleurige bustes van bisschoppen. De kerk is gewijd aan Santa Maria della Reggia; het gebouw dateert uit de 16de eeuw en er zijn schilderijen te bewonderen van de schilder Niccolo Circignani.

 

donderdag 27 december 2012

Zelfportret Lavinia Fontana

Een van de weinige vrouwelijke schilders in de 16de eeuw was de op 11 augustus 1614 overleden Lavinia Fontana. Zij kreeg waarschijnlijk les van haar vader Prospero Fontana, die een vertegenwoordiger was van de Bolognese school.
Het eerst bekende werk van haar wordt Monkey Child genoemd, dat zij op 23 jarige leeftijd schilderde. In 1577 trouwde zij met Paolo Zappi. Uit dit huwelijk werden liefst 11 kinderen geboren, warvan er slechts 3 in leven bleven. Opvallend was dat Lavinia bleef schilderen. Algemeen wordt haar zelfportret als haar meesterwerk beschouwd. Ik beeld het hieronder af.

 

Culturele gebeurtenissen in november


Het Anne Frankhuis heeft een belangrijke verzameling brieven, foto's en documenten verworven van Otto Frank.
Deze waren in het bezit van Joseph Schildkraut, die vriendschappelijk omging met Otto Frank. Maar hij kreeg ze van Nathan Straus.

Over Adolf Eichmann is een biografie verschenen, die vooral gebaseerd is op bandopnamen die de Nederlandse journalist Willem Sassen maakte ban gesprekken die hij in 1957 voerde met Eichmann. Bettina Stangneth, de auteur laat zien dat Eichmann al vanaf zijn toetreding tot de SD  zich enthousiast bezig hield met het jodenvraagstuk.

In het Breda's Museum is een tentoonstelling gewijd aan de schilder Petrus van Schendel, een voorbeeld van de Nederlandse romantiek. Hij is vooral bekend om zijn maan-en kaarslicht schilderijen.

Ramsey Nasr heeft op een 7 tal cd's 350 Nederlandse gedichten opgenomen, die de periode van de Middeleeuwen tot de Vijftigers omvat. Een van de dichters die hij bewondert is Jakob Westerbaen.
De box met deze 7 cd's is verschenen bij het NRC.

Hij werd liefst 103 jaar oud en was wat men noemt een door en door Amerikaanse componist. Begin november is Eliot Carter overleden .Een deel van zijn jeugd bracht hij in Europa door. Zijn muziek geld als enerberend, complex en onafhankelijk.
Zelf ken ik alleen zijn werken voor gemengd koor.


In Fotomuseum Rotterdam kunnen we een tentoonstelling van foto's bewonderen die gemaakt zijn door W.F.Hermans. Deze nam in de jaren vijftig les bij de uit Ameide afkomstige arts-fotograaf Nico Jesse. Op de tentoonstelling zijn 27 foto's te zien gemaakt in Parijs.

Het is vooral mijn generatie die nog weet heeft van de beroemde radioserie De Familie Doorsnee waarin de deze week overleden Hetty Blok de rol van de huishoudster Sjaan speelde. Annie M.G.Schmidt die deze serie schreef gaf haar een vet-mokums accent en zij maakte op een laconieke wijze haar observaties. 

Zij was daarmee een voorloopster van de t.v. schoonmaakster Mien Dobbelsteen in Zeg eens Aaaa.

Helaas op veel te jonge leeftijd, nl.pas 61 jaar oud overleed de vorstelijke en waardige actrice Wil van Kralingen. die voor de rol van koningin Elizabeth in Maria Stuart de hoogste toneelonderscheiding kreeg nl. de Theo d'Or. Zij studeerde in 1978 af aan de toneelschool en kreeg al snel belangrijke toneel-en tv. rollen aangeboden. 


De auteur Koen Hilberdink, die al een bijzonder goede biografie over Paul Rodenko heeft gepubliceerd, is momenteel bezig met een biografie over de beroemde uitgever Johan Polak. Hij heeft vast een voorpublicatie laten verschijnen onder de naam Boekenmanie.

Als je naar het vernieuwde Drents Museum in Assen gaat kun je er momenteel een tentoonstelling bewonderen van  schilderijen daterend uit de tijd van Josef Stalin en de titel draagt de Sowjet Mythe. Socialistische Realisme van 1932 tot 1960. 

Guus Luijters  die zijn hele leven naspeuringen doet om de omgekomen joodse kinderen een gezicht te geven en de weerslag van deze onderzoeken liet zien in het boek en tentoonstelling In Memoriam, is na het vinden van deze 3000 foto's verder gegaan en heeft een nieuw boek uitgegeven onder de toepasselijke titel Addendum  waarin weer honderden foto's staan van joodse kinderen.

Er zijn schrijvers die met één roman plotseling bekend werden en binnengehaald als een groot 
talent, maar tegelijk hun kruit hadden verschoten en nooit meer dit niveau haalden. Een van deze schrijvers is Tepper die in 1995 debuteerde met De eeuwige jachtvelden. Op 50 jarige leeftijd maakte hij een einde aan zijn leven.

Bij De Bezige Bij is een roman in Nederlandse vertaling verschenen van de jonge Israëliër Nir Baram, die de titel draagt  Goede Mensen. Aaan de hand van zijn twee hoofdpersonen laat Baram zien dat de gruweldaden van de mensheid zich steeds blijven herhalen.

Wil je iemand uitnodigen om op een enthousiaste, maar deskundige wijze te laten vertellen over zijn beroep die tegelijk zijn hobby is, dan moet je Jan Willem de Vriend vragen. Zijn werkzaamheden zijn gelukkig erkend en hebben geleid tot het winnen van de Radio 4 prijs. 


In het Joods Historisch Museum  is een tentoonstelling  aan de gang gewijd aan de schilder Sal Meijer  die leefde van 1855 tot 1965.  Hij heeft prachtige portretten en landschappen vervaardigd, maar is vooral bekend om zijn kattenschilderijen.

Op 63 jarige leeftijd overleed de schrijver Frans Kusters afkomstig uit Nijmegen en die vanwege zijn literaire productie de bijnaam Nescio van Nijmegen kreeg. Hij schreef voornamelijk fragmentarische verhalen met een weemoedige waas erover. In 2001 publiceerde hij zijn enige roman Na het wonder.

De dochter van de onder het pseudoniem bekende Jean Dulieu, heeft over haar vader een biografie geschreven, wat op zich een gevaarlijke bezigheid was. Zo dicht staande bij je hoofdfiguur is het moeilijk afstand te houden van je onderwerp, maar tegelijkertijd beschik je natuurlijk materiaal uit de eerste hand. Dorinde van Oort is er in geslaagd een goede biografie te schrijven.

Hoewel de man veel meer gecomponeerd heeft is hij vooral bekend geworden en gebleven door zijn beroemde Canto Ostinato, een werk dat op vele wijzen uitgevoerd kan worden. Simon ten Holt werd op 24 januari 1923 geboren in het kunstenaarsdorp Bergen. Hij is de ontwerper van de diagonaalgedachte. 


Tot slot wil ik in dit culturele overzicht vermelden de tentoonstelling in het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem die de veelzeggende titel draagt In de schaduw van morgen en feitelijk een herneming is van de tentoonstelling uit 1960 die als titel had de veel pakkender De bange jaren dertig. Het laat de tijd van de jaren dertig zien, een tijd waarin de angst en de onzekerheid over de crisis en de oorlogsdreiging de overhand kreeg.



 



dinsdag 25 december 2012

William Somerset Maugham

Sommige schrijvers lenen zich uitstekend voor verfilmingen of bewerkingen voor televisiedrama. Een van deze schrijvers was de op 16 december 1965 overleden Britse schrijver William Somerset Maugham. Zijn oeuvre omvat romans en verhalen en kenmerken zich door humor en een satirisch ( soms zelfs overgaand in cynische) en analytische benadering, waarin de zwakheden en verborgen drijfveren van de mensen worden uitgebeeld.

Zijn jeugd was waarschijnlijk ongelukkig want binnen twee jaar verloor hij zijn ouders en werd hij door familie geplaatst op de King's School in Canterbury. Juist in die tijd begon hij te stotteren en werd hij nog meer dan voorheen een introvert en verlegen jongen. Daar kwam nog bij dat zijn gezondheid te wensen overliet.



Na deze ongelukkige middelbare schoolopleiding ging hij studeren, maar niet in zjn vaderland maar in Heidelberg. Hij koos voor filosofie en literatuur die hij echter in 1892 inruilde voor chirurgie in Londen. In 1897 studeerde hij af; in deze tijd publceerde hij zijn eerste roman Liza of Lambeth en het onverwachte succes ervan deed hem besluiten zich voortaan aan het schrijven te wijden. Daar kwam nog bij dat hij financieel onafhankelijk werd door het verwerven van twee erfenissen.


Tijdens de 1ste wereldoorlog werd hij geheim agent en werkte als zodanig in Genève en Petrograd. Over de ervaringen bij de Geheime Dienst schreef hij diverse verhalen. In 1916 trouwde hij met Maud Gwendolen Syrie Marnardo. Vreemd was echter dat de echtelieden nooit onder een dak woonden. 

Waarschijnlijk was de schrijver homo-seksueel, maar uit angst voor eventuele gevangenschap kwam hij daar nooit voor uit en was het ook geen thema in zijn literaire werk. Een verwijzing voor deze geaardheid was zijn vriendschap met de Amerikaan Gerald Haxton met wie hij tot diens dood in 1944 vele reizen maakte.


Vanaf 1926 woonde de schrijver in een villa in Saint Jean aan de Franse Rivièra; hij ontving daar vaak andere auteurs en beroemdheden.


In 1927 werd de scheiding uitgesproken tussen Maugham en Syrie, hun enig kind Elizabeth Maugham werd geboren in 1915 en stief in 1998.

Maugham had geen hoge dunk van zijn schrijverschap en vond zichzelf slechts een verhalenverteller. Hij stierf 91 jaar oud in Nice.

De literaire wereld vond zijn werk niet echt bijzonder, omdat zijn verhalen en romans  makkelijk leesbaar waren; een vreemd 
argument overigens.

Verbeeld je bij kaarslicht de stal op die avond.....


De Russische dichter Joseph Brodsky, die zoals zoveel landgenoten zijn vaderland ontvluchtte, schreef een bundel met Kerstgedichten, die door Peter Zeeman werden vertaald en uitgegeven door De Bezige Bij te Amsterdam in 2005.
Uit deze bundel het volgende gedicht.


Verbeeld je b ij kaarslicht de stal op die avond,
gebruik om de kou daar te voelen wat neervalt,
in vlokken, om honger te voelen de afwas
en voor de woestijn al wat draait rond de aardas.

Verbeeld je de stal in de nacht na die avond,
Maria en Jozef en, meer op de voorgrond -
je rimpels zijn rooi van een handdoek geworden -
het slapende kindje in doeken gewonden.

Verbeeld je drie koningen, drie karavanen,
drie stralen veeleer die de ster nader kwamen,
kamelen, hun vracht, het geklingel van bellen
(het kindeke had nog niet veel te vertellen,

verdiende geen galmende klokken op voorhand),
Verbeeld je de Heer, die op peilloze afstand
Zichzelf voor het eerst in de Heiland herkende:
een dakloze in een geboren ontheemde.

JOSEPH BRODSKY

Een gemiste kans


We kennen Coen Verbraak inmiddels als een bijzzonder intervieuwer die ons heeft vergast op een aantal bijzondere gesprekken met personen afkomstig uit diverse groepen beroepen. zoals psychologen, trainers etc.

In deze gesprekken wist hij zijn gasten talrijke boeiende uitspraken te ontlokken en kregen we een goede inkijk in het beroep en in de persoon.

Ik ging er dus zondagavond goed voor zitten om Emile Roemer te volgen gedurende diens verkiezingscampagne die weliswaar kort qua duur was, maar heftig qua intensiteit. Maar hier was geen spraak van boeiende uitspraken, van het bloot geven van ideeën etc. Nee, we zagen hem allereerst bezig met het opstellen van een speech, die hij heel wijselijk liet nakijken door intimi.

Ook de vergaderingen met het campagneteam hadden bitter weinig om het lijf; geen momenten van bezinning, geen momenten waaruit blijkt waarom Roemer meedoet aan de verkiezingen.



Ik vond het een enorm leeg gedoe waarin slechts één moment van emotie doorbreekt als hij na een catastrofaal verlopen gesprek bij De Wereld draait door, waarin hij scherp wordt ondervraagd door o.a. P.R. de Vries. Het enige wat hij kan uitbrengen is dat de drie en de Vara karaktermoord op hem hebben gepleegd om Diederik Samsom in het zadel te helpen.


Niets geen zelfreflectie, ook niet op de verkiezingsavond zelf, als blijkt dat al zijn optredens en afdraaien van de inmiddels overbekende inhoudsloze riedels tot niets hebben geleid d.w.z. geen enkele winst. 


Ik ben bang dat deze uitzending éen ding wel heeft aangetoond dat de SP een inhoudsloze partij is, die alleen maar oog heeft voor eigen standpunten, standpunten die heel vaak zeer opportuun van aard zijn of achterhaald.

En onze Emile moet gezegd worden dat een onderwijzer nog geen staatsman is. Ik hoop dat mensen rondom hem, hem de waarheid zeggen en die luidt dat hij absoluut niet de inhoud heeft om minister-president te worden laat staan te zijn.

maandag 24 december 2012

Opvallend in zijn onopvallendheid


Er zijn toneelspelers die je alleen al door hun eigen stemgeluid niet hoeft te zien, maar direct herkent en waarvan je je dus een voostelling kunt maken hoe ze speelden. Vaak zijn dit karakterspelers die niet de hoofdrol speelden, maar wel een dragende rol in het stuk waarin ze speelden.

Een van deze acteurs was Joan Remmelts, die 19 december 1987 in alle stilte overleed te Amsterdam. Hij was afkomstig uit Zwolle waar hij op 12 augustus 1905 werd geboren. Heel vroeg gaf hij al te kennen acteur te willen worden, maar zijn ouders zagen daar niets in. Tegen hun zin in vertrok hij naar Amsterdam om er naar de Toneelschool te gaan en deze school met diploma verliet in 1929. Hij kreeg de kans bij het gezelschap van Rika Hopper een rol te spelen in het stuk "n jongen of 'n meisje
In 1931 sloot hij zich aan bij het Centraal Toneel en daar speelde hij vaak samen met zijn latere echtgenote Mary Dresselhuis. Tot de vaste kern van dit gezelschap behoorden verder Cees Laseur en Rie Gilhuys. Zij namen een groot aantal nieuwe, ook buitenlandse stukken, op het repertoire w.o. Dood van een handelsreiziger.
Na de oorlog richtte hij met Cor Hermus een nieuw gezelschap op, maar om meer te kunnen regisseren stapte hij in 1957 over naar het Rotterdams Toneel.

Zijn speelstijl was ironisch en scherpzinnig en hij kon met uiterst minieme gebaren van handen en gezichtsuitdrukkingen diepe en grote gevoelens gestalte te geven. 
In zijn privé leven was hij weinig gelukkig, na zijn scheiding van Mary Dresselhuis, trad hij in het huwelijk met Elisabeth Versluys, maar ook dit huwelijk liep op de klippen en daarna was hij jarenlang samen met de veel jongere Karin Hauer.
Naast het toneel hield hij zich ook bezig met films en televisie. Hij was een groot kenner van de alternatieve geneeswijzen en astrologie. 


San Francesco in Arezzo


Een andere kerk die we in Arezzo bezochten  was de San Francesco, in de late middeleeuwen gebouwd en gewijd aan de Heilige Franciscus van Assisi. Met de bouw van deze kerk werd begonnen rond 1290; het was de bedoeling dat de facade gedecoreerd werd, maar dat is nooit gebeurd. 

Het interieur van de kerk oogt veel groter dan je van buiten verwacht. Aan de linkerzijde bevinden zich een aantal kapellen en aan de rechterkant een aantal nissen. Net zoals in Assisi bevindt zich onder deze kerk een "lagere"beneden kerk , die momenteel wordt gebruikt als tentoonstellingsruimte. 
 
Een opvallende kunstschat is een groot rood kruis gemaakt door ene Meester van San Francesco, 
 
waarschijnlijk een tijdgenoot van de beroemde Cimabue. Ook zien we een Madonna in Majesty geschilderd door Guido da Siena. 
De muren en vooral de nissen zijn beschilderd met fresco's daterend uit de 14de eeuw.

Het mooiste kunstwerk in deze kerk dat zich bevindt in de Capella Maggiore is een cyclus fresco's genaamd De Legende van het ware kruis en gemaakt door Pierro della Francesca. De familie Bicci gaf de schilder Bicci di Lorenzo de opdracht voor het schilderen van een aantal fresco's, maar bij diens dood in 1452 waren er slechts 4 evangelisten en het Laatste Oordeel klaar.
Pierro della Francesca werd gevraagd het werk te voltooien. Hij werkte eraan in de jaren 1458 en 1459 en voltooide het in 1466.
Bij de deur van de Sacristie bevindt zich een schildering van Maria Magdalena eveneens van Pierro della Francesca. 

Thérèse Schwartze


Er zijn kunstenaars, het maakt niet uit of ze nu man of vrouw zijn, die tijdens hun leven beroemd waren, maar na hun overlijden snel in de vergetelheid raakten. Naar het waarom kunnen we gissen. Wellicht dat het te maken heeft met het op den duur routinematig schilderen, terend op het succes en zich dus niet meer vernieuwend.
Een voorbeeld daarvan is de in haar tijd beroemde Thére`se Schwartze, die vele beroemdheden in haar tijd heeft geschilderd w.o. ook leden van het Koninklijk huis.
Dat ze een virtuoos schilderes was kunnen we zien aan het zelfportret dat ze geschilderd heeft en dat ik hieronder afbeeld.


zondag 23 december 2012

Te lezen bij sneeuw


De Arbeiderspers te Amsterdam publiceerde in 2006 de gedichtenbundel Altijd vandaag geschreven door de in 1958 geboren dichteres Esther Jansma.


TE LEZEN BIJ SNEEUW


Een paar hoeken om en je staat in de stilte
op een bodem, tussen oude muren, lagen metselwerk
in zomaar een winter. Uit de tijd gestapt.

Het vriest. Kinderen - theemutsjes op lompe beentjes -
rapen takken en sneeuw van de grond net zoals zij
eeuwen geleden deden tussen de stenen

het gemetselde lapwerk in het zwijgen van het hof
waar als je goed luistert ijle stemmen misschien
de flarden van iets mateloos naar het heden zingen.

Dit is nu, vandaag. Het schemert al. De kinderen
spelen zoals ze spelen, omringd door tijd
waar jij niet bent. Jij kijkt naar hun herinneringen.

ESTHER JANSMA

 



Charles Laughton


Voor mij was de film Witness for the Prosecution uit 1957 een van de beste films die ik ooit gezien heb, al weet ik niet of ik daar nu net zo over denk als toen, want het is al weer jaren geleden dat ik hem voor het laatst gezien heb en ik heb ook altijd een zwak gehad voor een van de hoofdrolspelers nl de op 15 december 1962 overleden Charles Laughton.

Hij werd op 1 juli 1899 geboren in Scarborough waar zijn ouders een hotel runden. Zijn moeder, een vrome katholieke vrouw stond erop dat hij naar een school ging die geleid werd door Jezuieten. Tijdens de 1ste wereldoorlog vocht hij aan het front, waar hij bloot stond aan gasaanvallen.
Pas in 1925 gaven zijn ouders hem toestemming om te gaan studeren aan de Koninklijke Academie voor Drama; des te opvallender is het dat hij al het jaar daarop een rol speelde in een komedie.

Zijn uiterlijk, dat verre van knap was speelde hij toch in twee stukken van Tsechov. In 1931 stak hij over naar de VS en maakte daar zijn debuut, maar omdat het beroemde Old Vic Theatre hem had uitgenodigd voor een 4 tal rollen in stukken van Shakespeare keerde hij terug naar Engeland. 

Al snel werd hij ook gevraagd voor filmrollen en dat medium boeide hem zozeer dat hij het toneel varwel zei. In 1935 speelde hij de rol van de vileine Captain William Bligh in Mutiny on the Bounty, als tegenspeler had hij Clark Gable. Een andere opmerlijke film was Jamaica Inn, de laatste film, die Hitcock in Engeland draaide voordat hij naar de VS vertrok.

Laughton heeft zich in zijn leven slechts aan één filmregie gewaagd nl. The night of the Hunter die hij draaide in 1955 met Robert Mitchum, Shelley Winters en Lilian Gish.

Charles Laughton trouwde in 1929 met de actrice ElsaLanchester en bleef bij haar tot zijn dood. Dat de man een goede zelfkennis en zelfspot had mag blijken uit een citaat: Ik heb een gezicht als het achterste van een olifant.


 
 

zaterdag 22 december 2012

Libera me uit het requiem van Ildebrando Pizeti


In maart volgend jaar voert het Kamerkoor Vianen een vrij onbekend werk uit voor gemengd koor nl. het Requiem van Ildebrando Pizetti.
Deze Italiaanse componist werd 20 september 1880 in Parma geboren in een muzikale familie; zijn vader gaf hem de eerste pianolessen en stimuleerde hem om van 1895 tot 1901 te gaan studeren aan het in Parma gevestigde conservatorium. Hij kreeg daar o.a. les van Giuseppe Tebaldini.
Un 1908 werd hij benoemd als compositiedocent aan het conservatorium di Musica Luigi Cherubini. Daar bleef hij tot 1928; in dat jaar namelijk werd hij directeur te Milaan en in 1936 volgde hij de beroemde Ottorino Respighi op als directeur van de Academia Nazionale di Santa Cecilia te Rome.
Daar overleed hij op 14 februari 1968.
Van genoemd Requiem laat ik hier het prachtige "Libera me "horen.

Libera meLiberaLi

Decemberlicht

In 1984 verscheen bij uitgeverij Bert Bakker te Amsterdam de gedichtenbundel Jagend Licht van de in 1954 geboren dichter Renée van Riessen.


DECEMBERLICHT

De schitterende dagen van december:
ik wandel in de zon, langzaam verdwijnend,
de straat is een rivier van licht.
Ik breek erdoor en ga voor auto's niet opzij,
huizen vallen nu weg uit het gezicht,
niets overwint mij nog, dit is
het winters evenwicht.

RENÉE VAN RIESSEN


Jeroen Pauw in gesprek met .....

Onder deze titel voert Jeroen Pauw een zestal gesprekken met personen, waarmee hij vijf jaar geleden ook gesprekken heeft gevoerd; inmiddels zijn er twee gesprekken uitgezonden en ik moet zeggen dat ik geboeid naar deze gesprekken gekeken en geluisterd heb.



Pauw weet direct al door zijn beginvraag een zekere spanning te creëren, waardoor de gesprekspartners haast al het ware gedwongen worden zich bloot te geven. Heel duidelijk was dat bij Freek de Jonge, die hij o.a. confronteerde met beelden van hem bij o.a. De Wereld draait door waar hij fulmineert tegen bepaalde mensen zoals Peter R. De Vries en Marc-Marie Huijbrechts. Mede daardoor heeft hij een imago gekregen van zuurheid.

Heel openlijk vertelde hij over zijn relatie met zijn vrouw Hella, die hij confronteerde met grappen over een gebeurtenis uit haar joods verleden, zonder dat zij wist dat hij deze zou gaan vertellen. Ook vertelde hij over een andere gebeurtenis waarbij hij haar achterliet om zijn eigen hachje te redden.


Ook roerde Pauw de slechte verstandhouding van de Jonge met zijn tegenstrever Yoep van het Hek, die hem qua bezoekersaantallen heeft voorbijgestreefd en ook qua populariteit. Hoewel niet met zoveel woorden zei hij dat hij daar jaloers op is, vooral omdat hij zichzelf een veel beter cabaretier vindt.


Gisteravond was het gesprek met Matthijs van Nieuwkerk die een groot aantal jaren het veelbesproken De Wereld draait door presenteert. Hij vindt dat hij zijn ruime salaris, betaalt door de belastingbetaler dik waard is, omdat hij zich een van de betere presentatoren vindt en bovendien bij de commerciële omroepen het veelvoudige zou kunnen verdienen. Ik vind dat overigens geen argument.


Heel openlijk was hij ook over de gevaren van het succes waaraan hij zich in de beginjaren volop overgaf gepaard gaande met drankmisbruik. Om zijn huwelijk te redden heeft hij de knop omgedraaid en is ook om aan de voortdurende "bekijkerij"te ontkomen verhuisd naar de Achterhoek.


Pauw laat hier zien dat hij solo een veel beter, geinteresseerder intervieuwer is, dan hij laat zien bij Pauw en Witteman.

Kerstconcert kamerkoor Vianen



Samen zingen is een fantastische ervaring, dat heb ik afgelopen zondagmiddag ervaren toen ik met het Kamerkoor Vianen een Kerstconcert gaf.

Op ons programma stonden overbekende liederen maar onze dirigent had ook gespeurd naar wat onbekender repertoire en was daar wonderwel in geslaagd. Want wie van de lezers van Spechtiania kent de naam van Gotze Kaspersma, Edward Stam of Ary Verhaar. Ik kende ze in ieder geval niet en om eerlijk te zijn is het zingen ervan aangenamer dan het ernaar luisteren.

Een van onze koorleden is een Australiër die al vele jaren in ons land woont, maar vanzelfsprekend vele contacten in zijn vaderland heeft. Via hem zijn we in contact gekomen met de componist David Thomas die voor dit concert een kerstlied schreef "Het viel eens hemels dauwe"
op een middeleeuws gedicht. 
Inmiddels heeft hij al drie composities voor ons geschreven, we kunnen hem dan ook gerust onze huiscomponist noemen.

Zelf blijf ik een grote voorkeur hebben voor de Engelse kerstliederen en daar zongen we er gelukkig ook een aantal o.a. A boy was born van Benjamin Britten, In the bleak midwinter van William Llewellyn, Nativity Carol van John Rutter en The blessed son of God van Ralph Vaughn Williams.

Tot onze verbazing en daarmee gepaard gaande blijdschap waren er ongeveer 150 toehoorders in de kerk. Helaas verbieden de richtlijnen van de Katholieke Kerk het ons om entreegelden te vragen en zijn we dus afhankelijk van vrijwillige bijdragen na afloop van het concert. Het blijkt dat je dan nooit de recette ontvangt waarvan je uitgaat bij het moeten kopen van kaartjes.

Buiten deze financiële tegenvaller hebben we alleen maar bijzonder positieve reacties gekregen en daar doen we het toch voor.





vrijdag 21 december 2012

Sint Pieterskerk in Leiden



Afgelopen woensdag hebben we een culturele dag doorgebracht in Leiden en hebben daar eerst een bezoek gebracht aan de Lakenhal, waar we de tentoonstelling over "Parels " hebben bezocht


Daarnaast hebben we ook de prachtige Sint Pieterskerk bezocht.  Dit is de oudste kerk van Leiden; het is een laatgotische kruisbasiliek. D.w.z. dat ze gebouwd is in de vorm van een kruis, waarbij het lange gedeelte van de kerk het schip genoemd wordt en het dwarsgedeelte het transept( zijbeuken). Dit vormt meteen de scheiding tussen het schip en het koor, waar zich meestal het hoofdaltaar bevindt. 


 
De muren zijn opgetrokken uit baksteen, die zijn oorsprong vindt in de Vlaamse gotiek. De pijlers en de raamvensters zijn opgetrokken uit natuursteen en zandsteen. 
In 1390 ongeveer is men met de bouw van dit kerkgebouw begonnen onder leiding van bouwmeester Rutger van Kampen. 

Tussen 1390 en 1415 kwam het koor gereed, het schip kwam later klaar nl. tussen 1410 en 1430. Na 1450 begon men aan de uitbreiding van de zijbeuken, die namelijk uitgebreid werden. In die tijd werd begonnen met de bouw van het transept. De hoogte daarvan was even hoog als de zijbeuken; het schip stak dus een stuk boven de zijbeuken en het transept uit.
 

In de 16de eeuw bezat de kerk een toren die hoog boven Leiden uitstak. Omstreeks 1420 was de bouw ervan klaar, want ze is te zien op een schilderij daterend uit 1500. Waarschijnlijk was deze toren zo'n 100 meter hoog, Helaas stortte de toren in de nacht van 4  op 5 maart 1512 in en werd nooit herbouwd.

Sinds 1971 worden er geen erediensten meer in het gebouw gehouden en wordt ze momenteel gebruikt voor allerlei evenementen en bijeenkomsten.


In de kerk zijn een aantal beroemde personen begraven w.o. Jans Steen, Hermanus Boerhaave en John Robinson, de leider van de Pilgrim Fathers .