Van Bosch tot Bruegel

Afgelopen dinsdag ben ik naar Rotterdam geweest om in het Museum Boijmans van Beuningen de tentoonstelling Van Bosch tot Bruegel te gaan zien. De samenstellers van deze expositie hebben ervoor gekozen om te voor de niet religieuze werken van schilders als Jeroen Bosch, Jan Sanders van Hermessen, Lucas van Leyden e.a. ten toon te stellen. Op deze schilderijen zien we de wereld van bordelen, schaatsende menigten, dansende boeren en ongelijke liefde. De schilders weerspiegelen de maatschappij met ironie en zelfspot. Soms moraliseren ze, maar meestal overheerst de humor. Deze schilders waren heel goede observatoren en daardoor zijn deze schilderijen zo levensecht. De eerste schilder die met het vastleggen van het dagelijks leven rond 1500 begon was Jeroen Bosch. Hij kreeg een aantal navolgers in tijdgenoten als Lucas van Leyden, Marinus van Reymerswate, Jan Sanders van Hemessen en Quinten Massys. Deze periode van boerentaferelen, feestvierders en muzikanten werd afgesloten met Pieter Bruegel de Oude. Een geliefd thema was " De Keisnijder " Dit schilderij hangt niet op deze tentoonstelling, maar in het Prado.
We zien vier personen in een weids landschap. De operatie zelf wordt gedaan door de figuur aan de linkerkant die een trechter als hoofddeksel draagt.
Volgens deskundigen verwijst deze trechter naar bedrog. De non aan de rechterzijde draagt een boek op haar hoofd, wat op zich natuurlijk belachelijk is. De patiënt zit onderuit gezakt op zijn stoel, waaraan een geldtas hangt doorboort met een dolk. De monnik naast de non heeft een tinnen kan in zijn hand en gesticuleert met zijn rechterhand alsof hij aan het delibereren is met de keisnijder.
Het bijzondere aan deze afbeelding is dat er geen kei uit de incisie wordt gehaald, maar een bloem. Deze bloem staat gelijk aan dwaasheid.

Op deze tentoonstelling hangt een groot doek met dezelfde voorstelling dat een heel ander karakter heeft. Het is een werk van Jan Sanders van Hemessen.


We zien hier een echte keisnijder aan het werk.