zondag 2 augustus 2015

Daggedicht 2 augustus 2015



8 maart 1938 werd Hans van Sweeden geboren in Amsterdam. Hij wordt door zijn ouders op het Quaker Internaat in Vilsteren geplaatst en later op de Internationale lagere-en middelbare school De Ulenpas. Hij krijgt daar les van Kees Oudshoorn. die hem enthousiast maakt voor de letterkunde. Ook raakt hij geinteresseerd in de jazzmuziek en speelt piano en saxofoon.
In September 1955 gaat hij Engels studeren op het Darlington Hall Internaat om toegelaten te kunnen worden tot de Universiteit om er filosofie en literatuur te studeren. 
Maar de muziek wint het van de literatuur en als hij in december van Darlingtoon Hall wordt verwijderd gaat hij terug om in Utrecht compositielessen te volgen aan het daar gevestigde conservatorium en wordt in 1958 toegelaten tot het conservatorium in Den Haag, waar hij bevriend raakt met Ton Hartsuiker, Louis Andriessen en Micha Mengelberg.
In deze periode raakt hij in de ban van de Duitse dichter Georg Trakl en componeert bij drie gedichten het werk "Drei Nachtstücke". Om meer van Trakl te weten te komen gaat hij in december 1958 rond de kerst de zus van Trakl bezoeken. 
Al in 1956 was hij begonnen met het experimenteren met Marihuana, Ether en Morfine. Ondanks alle pogingen van zijn vrienden; zelfs het in huis halen ,om hem aan de studie te houden, stopt hij met het conservatorium en gaat in februari 1959 in dienst. Hij meldt zich na een paar dagen verlof niet op de kazerne, maar duikt onder in Amsterdam. Na een week meldt hij zich toch weer en men besluit hem op te nemen in het psychiatrisch hospitaal, waar hij al op 15 april uit wordt ontslagen.


Om aan verdovende middelen te komen, speelt hij op feestjes en blijft doorgaan met zijn drugsexperimenten. Hij krijgt een relatie, waaruit in augustus 1959 een kind wordt geboren. De relatie met de moeder is dan al op de klippen gelopen. Hij speelt in verschillende toneelstukken en films en voor de film Alle vogels hebben nesten van de regisseur Louis van Gasteren schrijft hij de muziek. In deze creatieve periode schrijft hij de meeste van zijn gedichten en proza.
In 1961 scheiden zijn ouders en wordt het ouderlijk huis verkocht. In dat jaar ontmoet hij een Amerikaans meisje, dat als danseres optreedt in het ballet van Westside Story in Theater Carré. Ze gaat terug naar de Verenigde Staten en Hans raakt in een zware depressie. Er breekt een zwerversbestaan aan.
In februari 1962 geeft hij zichzelf aan en heeft dan een halve gram marihuana bij zich. Hij wordt vervolgens veroordeeld tot een gevangenisstraf van een half jaar. Als hij ontslagen wordt gaat hij naar Maastricht, maar is in januari 1962 weer terug in Amsterdam.
12 april 1962 schiet hij zich na afloop van een feestje met een geweer een kogel door zijn hoofd. Meulenhoff geeft in 1980 zijn nagelaten werk uit onder de titel De mooie stad en in 1983 kunnen we een documentaire zien over Hans van Sweeden, gemaakt door Louis van Gasteren getiteld Het leven voor de dood.

De doden lopen een jaar achter
aan. Rechts loopt Trakl
links loopt Achterberg
duister; Nerval zegt iets
over het weer, en Alban Berg
zegt mij een zijpad in te slaan

Door donkere smalle stegen
tegen bruggen
hangen visioenen van
Perzische tapijten
het grote verdriet van de huizen
de donkere grachten, de slapers achter het raam
de donkere koepelkerk; de lange dunne huizen
waar eeuwen geleden mensen sliepen

Iets wordt mij duidelijk; de regelmaat waarmee
ik mensen, vrienden verraadde;
het verrraad van T. en zovele dingen
die men mij kwalijk neemt, die ikzelf
verafschuw, waarnaar ik toegedreven word
door iets buiten mijzelf om, waar ik geen
zeggenschap in heb.

En de haven, op de kade liggen de blauwe, rode
vaten en kratten, gereed om de volgende
morgen op schepen te worden meegenomen naar
waar?

HANS VAN SWEEDEN,

Geen opmerkingen: