Henk van Ulsen

Oudere lezers van Spechtiania zullen zich ongetwijfeld het stuk Dagboek van een Gek van de Russische schrijver Nicolaj Gogol waarin de acteur Henk van Ulsen op een fabelachtige manier  deze rol voor het voetlicht bracht.

In dit stuk beschrijft de auteur het proces van gek worden en wat dat doet met de perceptie van de realiteit. Van Ulsen speelde liefst vier versies van dit stuk; de eerste keer in 1965 onder de regie van Kees van Iersel en de laatste keer nog in 1998.
28 augustus 2009 overleed Van Ulsen op 82 jarige leeftijd plotseling aan een harstilstand en nog in de laatste weken was hij volop actief als acteur.

Geboren in 1927 te Kampen als zoon van Johan van Ulsen en Aaltje Steenkamer, scheelde hij met zijn broer Jan liefst 6 jaar. Logisch dat Henk zeer zelfstandig opgroeide en dikwijls langs de Ijssel zwierf of winkels keek. Het huwelijk van zijn ouders was niet bijster gelukkig en het is dan ook niet vreemd dat Henk zich vaak eenzaam voelde. Ondanks de sombere kijk op het leven pleegde de vader dikwijls overspel; hij kneep wat men noemt de katjes in het donker.

In die tijd sloot Henk vriendschap met Arent van Boecop.Samen met hem hielden zij  verkleedpartijen en speelden toneel. De oudste zoon moest aan het begin van de oorlog onderduiken en de ouders Van Ulsen gaven onderdak aan een aantal mensen w.o. Ida Gerhardt. Ook Henk zelf moest onderduiken, omdat de NSB burgemeester alle jongemannen het bevel gaf eenmanskuilen voor Duitse soldaten te graven.
Ondanks alle problemen zijn de ouders van Henk nooit gescheiden.

Na de oorlog wist Henk niet wat hij met zijn leven aanmoest; hij dacht erover dominee te worden, maar toen hij een advertentie van de toneelschool zag om auditie te doen, deed hij dat zonder dat zijn ouders dat wisten. Bij deze auditie droeg hij o.a. een gedicht van Ida Gerhardt voor met wie hij bevriend was geraakt. Hij werd toegelaten en zoals hijzelf later zei had hij er een heerlijke tijd. In 1949 studeerde hij er cum laude af.
Wonder boven wonder kreeg hij meteen een contract bij de Nederlandse Comedie, maar het vast zitten aan een gezelschap kon hem maar matig boeien en in 1956 speelde hij er zijn laatste rol. Door de regisseur Kees van Iersel werd hij uitgenodigd voor de donderdagavond, toen de tv. een toneelstuk liet zien.

Naast het toneel en de tv werd Van Ulsen ook een veel gevraagd filmacteur. Hij zich echter steeds meer toeleggen op voordrachten van o.a. gedichten en bijbelfragmenten. De laatste keer dat hij optrad in een toneelstuk was Dood in Venetië in 2007.

Van Ulsen wist al heel jong dat hij op mannen viel; helaas was hij niet in staat tot lange relaties; zelf zei hij daarover dat hij niet trouw kon zijn. Wel had hij altijd spijt dat hij door het beeindigen van een aantal relaties veel moois verloren had.

In de jaren '70 leert Van Ulsen het werk van de schilder Jan Voerman jr. kennen en hij wordt er zodanig door gefascineerd dat hij  25 jaar lang 240 schilderijen van hem verzamelt. In 1994 schenkt hij het grootste deel van zijn collectie aan het museum De Fundatie in Zwolle.