maandag 23 april 2012

Wie waren de ouders van Etty Hillesum?

 


Onthutsend is het beeld wat de meeste mensen die de moeder van Etty Hillesum gekend hebben, van haar schetsen. Vooral wat Etty in haar dagboeken over haar moeder zegt, komt erg hard over; zij lijdt aan hypochondrie, is zeer egoistisch ingesteld en bemoeit zich op de verkeerde momenten met haar man en haar kinderen. En feitelijk is zij het geweest die het gezin Hillesum de dood heeft ingejaagd door haar impulsieve gang naar de Duitse bezetter, maar daar kom ik nog op terug.

Riva Bernstein werd op 23 juni 1881 in het plaatsje Potsjeb in Rusland geboren. Bij een van de eerste progroms vertrok het gezin vanuit Rusland naar Nederland. Dat was natuurlijk geen plezierreisje en Riva heeft veel moeten doorstaan tijdens de reis. Aangekomen in Amsterdam ging zij wonen  bij de familie Montagnu in de 2de Jan Steenstraat nr.21. Dat zij goed kon fantaseren bleek wel toen zij zei lerares Franse taal te zijn. Niet veel later kwamen haar broer Jacob en haar ouders Michael Bernstein en haar moeder Hinde Lipowsky.

Het hele gezin ging wonen op de 2de etage  van genoemd huis aan de Jan Steenstraat. 3 jaar na zijn komst in Amsterdam trouwde Jacob, die diamantbewerker was, met Marie Mirkin, afkomstig uit Warchau. Niet lang daarna is het gezin Bernstein, zonder Riva die immers getrouwd was met Louis Hillesum, in het geniep naar de Verenigde Staten verhuisd.

Niet alleen Etty, maar ook haar beide andere kinderen Jaap en Micha ( aan wie ik eerder een blog gewijd heb) hadden een beladen verhouding met hun moeder, die zij kenschetsen als een dominante, chaotische, drukke vrouw, die alleen maar met zichzelf bezig was. Opvallend was dat deze verhouding beter werd toen het gezin in Westerbork was. Heel naïef schreef Riva een brief naar het hoofd van de SS in Nederland, de beruchte Hans Rauter, waarin zijn om een paar privileges vroeg voor haar gezin. Daar was Rauter absoluut niet van gediend en hij gaf  meteen het bevel om het gezin op 6 september 1943 te transporteren naar Auschwitz.

Waarschijnlijk zijn Louis en Riva Hillesum onmiddellijk na afkomst in Auschwitz-Birkenau vergast.


Geen opmerkingen: