levensbericht 30 juni

Bent U een keer in Arnhem dan raad ik U aan een bezoek te brengen aan de Sint Eusebiuskerk. Daar is het graf van de laatste zelfstandige feodale heerser in de Nederlanden Karel van Gelre.

Karel was de zoon van Adolf van Egmont, hertog van Gelre en Catharina van Bourbon.
7 december 1518 trouwde hij in Celle met Elisabeth van Brunswijk-Lüneburg. Zij kregen geen kinderen.

Toen Karel de Stoute in 1477 bij Nancy omkwam, verloren de Bourgondiërs het bestuur over Gelre. De inwoners van Gelre gaven het bewind aan de zuster vanb Adolf, omdat de laatste gevangen zat en toen hij in 1477 stierf bleef zij regentes totdat de zoon van Adolf, Karel van Egmont, zoals Karel van Gelre ook wel genoemd werd, in 1492 het bestuur op zich nam.
Op het hoogtepunt van zijn macht regeerde hij over Gelre, het graafschap Zutphen, Overijssel, Drente, Friesland en Groningen.
Dit wekte de afgunst op van keizer Karel V, een Habsburger. Karel had een geweldige steun in zijn veldheer Maarten van Rossum, waardoor Gelre de ongelijke strijd lange tijd heeft kunnen volhouden.

Historici beschouwen nu Karel als een geweldig strateeg en onderhandelaar, die precies wist wanneer hij moest toegeven en vrede sluiten of een gesloten overeenkomst kon verbreken. Hij begreep ook als geen ander de Europese machtsverhoudingen.
Toch maakte hij in 1502 een grote blunder door Huissen te gaan belegeren, omdat deze stad aan de Rijn lag, hadden de inwoners de beschikking over voldoende voedsel in de vorm van vis. Bij een volgende veldslag verloren de Geldersen en moest Karel zich in 1502 overgeven en vrede sluiten met de Habsburgers. Karel van Gelre leed een enorm gezichtsverlies door een openlijke knieval te doen in het kasteel van Roozendaal.
Een andere eis aan Karel was om naar Spanje te vertrekken en daar te gaan wonen. Hij vertrok inderdaad naar Antwerpen, maar toen Philips in 1505 naar Spanje ging, zag hij zijn kans schoon en keerde terug naar Gelre. De opvolgster van Philips, Margaretha van Oostenrijk probeerde Gelre weer volledig in handen te krijgen, maar haar troepen leden een nederlaag en Karel wist zijn hertogdom weer in handen te krijgen.
Pas toen Karel V aan de macht kwam, kreeg Karel het moeilijk en in 1528 bracht zijn Spaanse tegenstander een grote troepenmacht op de been. Hoewel hij het eerste vredesverdrag dat hij voorgeschoteld kreeg niet accepteerde, moest hij in 1536 toch toegeven en ondertekende hij het verdrag van Grave.
30 juni 1538 overleed Karel van Gelre in Arnhem en kreeg Willem van Kleef het Hertogdom Gelre, maar in 1543 moest Willem het hertogdom afstaan aan Karel V.