Alfred Russel Wallace

Wanneer het onderwerp Evolutie ter sprake komt in een gezelschap dan valt direkt de naam Darwin, maar eigenlijk kan men gerust ook de naam Alfred Russel Wallace, noemen want deze Britse natuuronderzoeker, geograaf, antropoloog en bioloog ontwikkelde onafhankelijk van genoemde Darwin een eigen evolutietheorie, die bijzondere gelijkenis vertoonde met die van Darwin.

Deze man is veel minder bekend en daarom wil ik dit levensbericht aan hem wijden, ook omdat hij 7 november 1913 stierf.

Zijn broer William was landmeter en Alfred besloot hem te gaan helpen en als zodanig verbleef hij in de jaren 1840 tot 1843 in het westen van Engeland en Wales. Na een jaar werkzaam te zijn geweest in het onderwijs nam hij in 1845 het bedrijf van zijn broer over na diens overlijden.
Maar het landmeterschap kon hem niet blijvend boeien en toen zich in 1848 de gelegenheid voordeed om met de natuurkundige Henry Walter Bates mee te gaan naar Brazilië, greep hij deze gelegenheid met beide handen aan. Doel van de expeditie was om diersoorten in het Amazonegebied te verzamelen. Helaas ging het grootste deel van deze collectie op de terugtocht naar Engeland door een brand aan boord verloren.

Hij had de smaak van het reizen en onderzoeken te pakken gekregen en tussen 1854 en 1862 reisde hij door de archipel van eilanden die nu samen Maleisië en Indenesië vormen. Hij ontdekte daar de vliegende boomkikker, nu bekend onder de naam Zwartvoetboomkikker. Tijdens deze reis ontwikkelde hij aan de hand van zijn vondsten een theorie over de ontwikkeling van  soorten onder invloed van natuurlijke selectie. Tegenwoordig noemen we dat een evolutietheorie.

Darwin was zelf ook bezig met het beschrijven van zijn evolutietheorie en had deze nog niet gepubliceerd. Naief als hij was stuurde Wallace in 1858 zijn essay over de evolutie aan Darwin die mede op aandringen van Charles Lyell en Joseph Dalton Hooker zijn eigen bevindingen publiceerde.

Opvallend genoeg kreeg het boek van Darwin veel meer belangstelling dan de geschriften van Wallace, die veel minder aan de weg timmerde.

Wallace maakte nog een aantal reizen door de Molukken, de Kei-eilanden, de Aroe-eilanden en Nieuw-Guinea. Tussendoor verbleef hij regelmatig op Ternate, waar hij logeerde bij de schoonvader van Antonie Augustus Bruijn en ook steun kreeg van KNIL-officier Hermann von Rosenberg.

In zijn latere leven hield Wallace zich bezig met spiritisme en dwaalde dus af van de wetenschap en raakte in vergetelheid.
Momenteel is er een revival bezig van Wallace en wordt zijn grote betekenis voor de wetenschap erkend. Pas nus is duidelijk geworden dat hij liefst 22 boeken heeft geschreven en daarnaast ook 747 andere publikaties; ook kunnen we zijn complete archief digitaal bekijken.