woensdag 21 november 2012

Cantor Joseph Schmidt



















De naam Joseph Schmidtzegt nog maar heel weinig mensen iets en als ze zich deze stem herinneren, dan is dat vanwege het lied Ik hou van Holland. Maar dat deze tenor ook Voorzanger was weet bijna niemand en er bestaan een paar opnames van, waarvan U erboven een kunt horen.

Veel te jong overleed deze man op 16 november 1942 in een interneringskamp in het Zwitserse Girenbad, waarheen hij na vele ontberingen terecht was gekomen.

Hij werd op 4 maart 1904 in Davidende, vlakbij Czernowitz geboren; momenteel ligt dat in de Oekraïne. Dit gebied was van oudsher een smeltkroes van vele volkeren die daar samenwoonden en die ieder hun eigen muziek meebrachten. De joodse bevolkingsgroep waartoe Schmidt behoorde bedroeg 13 % van de bevolking.
Schmidt bezocht het gymnasium en sprak een aantal talen w.o. Duits, Roemeens, Jiddisch en Hebreeuws.
Maar er heerste desondanks een latent antisemitisme en de eerste progrom vond dan ook in dit gebied plaats.

Toen hij 21 jaar oud was vertrok hij naar Berlijn waar de directeur van het Conservatorium zo enthousiast was over zijn stem, dat hij hem gratis les liet geven, om vooral het lage-en middenregister te vervolmaken.
Zijn diensttijd bracht hij door in Boekovina en had het geluk dat te doen in een militaire kapel.

Schmidt was waarschijnlijk door ondervoeding tijdens zijn jeugd slechts uitgegroeid tot een lengte van 1.42. maar zag er verder knap uit. In 1927 werd hij voorzanger in de synagoge van Czernowitz en langzaam kreeg men in de gaten wat men voor een zanger in haar midden had.

In 1929 vertrok hij weer naar Berlijn, waar Cornelis Bronsgeest, hoofd van Radio Berlijn hem op 18 april 1929 zijn debuut liet maken voor de microfoon. Zijn stem veroverde Berlijn en Europa en men vroeg zich af wie zich verschool achter deze stem.
Schmidt was vanwege zijn postuur veel te zenuwachtig op in het openbaar op te treden, maar via een bepaalde constructie kon hij zich wat hoger boven de rest bewegen en had in de revue De drie Musketiers van Ralph Benatzky een enorm succes.

Naast zijn veelvuldige radiooptredens begon hij ook grammfoonplaten te maken en werd daardoor een van de meest beluisterde stemmen.
Wat financiën betreft was Joseph heel naïef en verkreeg Leo Engel, een broer van zijn moeder Sarah, die zijn zakelijke belangen behartigde, eenderde van de verdiende gage; zijn moeder kreeg ook dat deel en zelf nam hij genoegen met hetzelfde deel. de man links op de foto is Leo Engel.

Schmidt was sociaal bewogen en gaf veel benefietconcerten voor de armen; daarnaast maakte hij vele toernees door Duitsland, Oostenrijk en Nederland, waar hij op 5 juli 1936 een open luchtconcert gaf in Amersfoort.

Ondanks zijn geringe lengte trad hij ook in een aantal films op. Toen de Nazi's aan de macht kwamen werd hem al spoedig de toegang tot de studio's ontzegd. Wel was net op dat moment de film Ein Lied geht um die Welt in premiere in Berlijn gegaan en had een enorm succes. Maar op last van Goebbels moesten de critici de film afkraken.

Schmidt verhuisde naar Wenen, waar hij op een nieuwjaarsconcert optrad van de fascistisce partij, geleid door kanselier Dolfuss, die fel gekant was tegen de Anschluss. 
In 1937 ging hij op tournee naar de Verenigde Staten, waar men op hem aandrong er te blijven, maar heimwee dreef Schmidt terug naar Europa.

Nadat de Aansluiting een feit was geworden, moest Schmidt Oostenrijk ontvluchten; zijn manager Oom Leo, trok zich niets van zijn lot aan. Hij wist een visum te krijgen voor Cuba, maar nadat Hitler 11 december 1941 De VS de oorlog verklaarde, voeren er geen passagiersschepen meer.

Hij leefde enige tijd nog in Nice; maar toen hij hoorde dat de Vichyregering niet- Franse joden uitwisselde tegen Franse joden,  vluchtte hij naar het neutrale Zwitserland. waar hij na 6 dagen lang lopen uitgeput arriveerde. De Zwitsers weigerden hem meteen een arbeidsvergunning te geven en het wrange is dat men dat pas deed, nadat hij aan een hartaanval was overleden.

Geen opmerkingen: